Gęsiec

Etymologia

• Plectropterus: gr. πληκτρον plēktron – kogucia ostroga; -πτερος -pteros – -skrzydły, od πτερον pteron – skrzydło.
• gambensis: Gambia.
• Anatigralla: łac. anas, anatis – kaczka; grallae – palce, od archaicznego gradula – kroczek, od gradus – krok.

Zasięg występowania

Gęsiec występuje w zależności od podgatunku P. gambensis:

• P. gambensis gambensis – Gambia do Etiopii na południe do Angoli i Mozambiku.
• P. gambensis niger – Namibia i Zimbabwe do RPA.

Wygląd zewnętrzny

Dorosłe gęśce osiągają 75–115 cm długości i przeciętnie 4–6,8 kg masy ciała, choć czasem ich masa wynosi nawet 9 kg, przy czym samce są wyraźnie większe niż samice. Należą do największych afrykańskich ptaków wodnych i uchodzą za jedne z największych gęsi. Większość ich ubarwienia jest czarna, z białą częścią twarzową i dużymi białymi plamami na skrzydłach. Długie nogi są cielistej barwy. Nominatywny podgatunek P. g. gambensis ma rozległe białe pole na brzuchu i po bokach ciała, ale podgatunek P. g. niger, który występuje w południowym biegu rzeki Zambezi na brzuchu posiada jedynie małe białe plamki.

Kaczor różni się od kaczki nie tylko rozmiarem, ale i większą twarzową czerwoną łatką, która rozszerza się za czerwonym dziobem, oraz naroślą u podstawy górnej szczęki.

Zachowanie

Gęśce zwykle nie wydają żadnych dźwięków, ale gdy lecą, można usłyszeć cienki gwizd. Duże gniazdo ukryte jest zazwyczaj w roślinności w pobliżu wody, ale ptaki wykorzystują też szczeliny w drzewach, inne szczeliny oraz stare gniazda warug. Ostroga na zagięciu skrzydeł może im służyć do prowadzenia walki.

Ten płodny i towarzyski gatunek żeruje na pastwiskach jedząc rośliny łąkowe, ale środek dnia przeznacza na odpoczynek nad wodą.

Status i ochrona

Gęsiec jest jednym z gatunków, którego dotyczy porozumienie o ochronie migracji ptaków wodnych Afryki i Eurazji (AEWA). Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje go za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern).