Okapi

Występowanie

Okapi leśne zamieszkują bardzo ograniczone terytorium dżungli Afryki Środkowotropikalnej w Kongo. Preferują tereny na wysokości 500–1000 m n.p.m. ale wspinają się nawet powyżej górnej granicy lasu. Ich zasięg występowania jest ograniczony reglem górnym w lasach w kierunku wschodnim, lasami bagiennymi poniżej 500 m n.p.m. na zachód, sawannami Sahelu (Sudan) na północy i otwartymi lasami na południu. Okapi leśne są najpospolitsze na obszarach Wamba i Epulu.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Okapia wywodzi się od afrykańskiej nazwy o’api, a epitet gatunkowy johnstoni nadano w uznaniu dla odkrywcy Harry’ego Johnstona, organizatora wyprawy, która pozyskała dla nauki pierwszy okaz okapi leśnego z lasów Ituri w Demokratycznej Republice Konga.

Polska nazwa zwyczajowa

W polskiej literaturze zoologicznej dla oznaczenia gatunku używana była nazwa zwyczajowa „okapi”. Jednak w wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi przypisano oznaczenie,okapi leśne”, rezerwując nazwę „okapi” dla rodzaju Okapia.

Charakterystyka

Okapi leśne mają rudopurpurowe lub prawie czarne grzbiety, a tylne kończyny wraz z pośladkami pokrywają poziome, białe pręgi na ciemnym tle. Podobne pasy widoczne są górnej części przednich kończyn i na ogonie. Pęciny są czarne, a nad kopytami sierść wybarwiona jest na biało. Zwierzę pokrywa krótka, gładka sierść. Kształt ciała jest podobny do żyrafy, z tym że okapi leśne ma znacznie krótszą szyję. Okapi leśne ma bardzo długi, giętki język, którym potrafi sięgać do swoich oczu. Samce okapi mają krótkie, pokryte włosami rogi.

Okapi leśne osiągają 2,1 m długości i 1,5 do 1,7 m wysokości w kłębie. Ogon ma długość 30 do 40 cm. Nogi są wysokie. Duże uszy. Masa ciała tych zwierząt osiąga około 250 kg.

Zachowanie

Okapi leśne prowadzą w dużej mierze dzienny i zasadniczo samotniczy tryb życia, łącząc się w pary tylko w okresie godowym. Posilają się wzdłuż ustalonych, utartych ścieżek w lesie. Żyją samotnie albo w parach matka z potomstwem. Ich zachodzące na siebie areały osobnicze obejmują terytorium kilku kilometrów kwadratowych. Występują zwykle w zagęszczeniach około 0,6 osobników na kilometr kwadratowy. Zasięg terytorium samców jest nieco większy niż samic. Nie są zwierzętami socjalnymi i wolą żyć w ustronnych obszarach, co powoduje problemy dla całej populacji z powodu ograniczania obszarów na których żyją. Ten niedobór dostępnych terenów jest spowodowany rozwijającą się aktywnością człowieka. Jednakże na wolności okapi leśne wzajemnie się tolerują i mogą paść się w grupkach przez krótki czas. Bardzo czujne, chowają się w zaroślach, trudne do wyśledzenia (również z powodu maskującego ubarwienia).

Okapi leśne stosują kilka metod komunikowania się w terenie, wliczając w to substancje gruczołów zapachowych, które posiadają na każdym kopycie. Jedną z metod jest znaczenie moczem niskich krzewów (zarówno przez samce, jak i samice) w sposób szczególnie charakterystyczny, wręcz rytualny. W czasie ruchu do przodu okraczają znajdujący się na ich drodze krzak, mieszczący się pod brzuchem (w przypadku wyższego przyginają go piersią w kierunku ruchu przepuszczając go między nogami pod brzuchem) i kilkakrotnie zatrzymując się, cofając i znowu krocząc do przodu, skrapiają go moczem. Zachowania tego nigdy nie stwierdzono u żyraf. Samce zazdrośnie strzegą swojego terytorium, ale pozwalają samicom przez nie przechodzić w drodze do miejsc żerowania.

Pożywienie

Okapi leśne żywią się liśćmi drzew, pąkami, trawami, paprotnikami, owocami i grzybami. Wiele z gatunków roślin, którymi żywią się okapi są trujące dla ludzi.

Zbadanie kału okapi wykazało, że zjadają również węgiel drzewny z drzew spalonych przez pioruny.

Rozród

Po ciąży trwającej 426–456 dni samica rodzi zwykle jedno młode,o masie ciała 16 kg przy wzroście około 80 cm. Okres porodu wypada zwykle w sierpniu lub we wrześniu.

Historia

Był znany od wieków starożytnym Egipcjanom. Wkrótce po jego odkryciu przez Europejczyków w Egipcie został odnaleziony wyrzeźbiony w starożytności wizerunek tego zwierzęcia. Niektórzy egiptolodzy uważają, że postać Seta przedstawia człowieka z głową okapi. Przez wiele lat Europejczycy przebywający w Afryce słyszeli o zwierzęciu nazywanym afrykańskim jednorożcem.

Pigmeje polowali na okapi leśne dla ich mięsa i skór. Zwierzę zostało odkryte dopiero w 1900 roku i po raz pierwszy opisane naukowo w 1901 roku przez angielskiego zoologa Philipa Sclater. Pierwsze okapi leśne w niewoli przyszło na świat w ogrodzie zoologicznym w Antwerpii w 1919 roku.

Wiadomości

• Rare Okapi Sighted in Eastern Congo Park (WWF Press Release)
• Rare giraffe-like animal spotted (BBC News)
• Zoo announces birth of rare, endangered okapi