Fakty o: Pelikan brunatny
Pelikan brunatny – gatunek dużego ptaka z rodziny pelikanów występujący na wybrzeżach znacznej części obu Ameryk – na Pacyfiku od południowej Kanady po Peru, na Atlantyku od północno-wschodnich Stanów Zjednoczonych po Gujanę Francuską.
Systematyka
Po raz pierwszy opisany przez Karola Linneusza w 1766 roku.
Etymologia nazwy naukowej i polskiej
Jego polska nazwa nawiązuje do ubarwienia piór.
Morfologia
Wygląd zewnętrzny: Obie płci ubarwione jednakowo, ale samiec nieco większy od samicy. Upierzenie samca i samicy: głowa biała, czoło żółte, szyja kasztanowata, ciało szarobrązowe. Nogi czarne. Dziób szary. Upierzenie młodych: szarobrązowe z białym spodem ciała. Samce poza okresem lęgowym: mniejsza ilość barwy żółtej i ciemniejsza szyja.
Rozmiary:
- Długość ciała – 105–152 cm
- Rozpiętość skrzydeł – 203–228 cm
- Długość dzioba – 28,0–34,8 cm
Masa: ok. 3,5 kg i więcej
Głos
- Zwykle milczy, czasami kracze. Pisklęta piszczą.
Środowisko
Najczęściej wybrzeża, urwiska, klify.
Zasięg występowania
Północną granicę zasięgu występowania wyznacza Kolumbia Brytyjska (Kanada) na zachodzie i północno-wschodnie stany USA na wschodzie, a południową – Peru i Galapagos na zachodzie oraz Gujana Francuska na wschodzie. Sporadycznie spotykany w głębi USA oraz w Chile i Brazylii.
Zdjęcie: Dori / CC BY-SA 3.0 us / pl.wikipedia.orgPożywienie
Głównie żywi się rybami, czasem padliną. Rzuca się w locie w dół i nurkuje, nabierając pełny dziób wody z rybami, które następnie odcedza, wypluwając wodę i odlatuje. Mewy często atakują pelikany i starają się je zmusić do wypuszczenia zdobyczy, by same mogły ją złapać (kleptoparazytyzm).
Tryb życia
Jest to gatunek towarzyski. Poza porą lęgową żyje w stadach liczących ok. 50 ptaków, gromadzących się na wspólny sen i w miejscach, gdzie występują najlepsze ryby.
W porze gniazdowania stada stają się liczniejsze. Często można zaobserwować pelikany brunatne lecące w falistych rzędach, podążające za prowadzącym ptakiem.
Długość życia: ok. 15–25 lat
Rozród
Środowisko: Gniazdują w dołkach na ziemi lub na drzewach.
Gniazdo: Gniazda na ziemi są wysłane pierzem i ograniczone niskim kręgiem. Gniazda na drzewach zbudowane są ze źdźbeł i liści trzcin i umiejscowione na małej platformie z gałęzi. Niezależnie od miejsca gniazda, pelikany te gniazdują w koloniach.
Okres lęgowy
Jaja: Z reguły samica składa 3 jaja.
Wysiadywanie: Jaja są wysiadywane przez oboje rodziców. Okres wysiadywania trwa ok. 39 dni.
Pora lęgowa rozpoczyna się zazwyczaj wiosną.
Pisklęta: Młode wykluwają się nieopierzone, ale już po 2 tygodniach wyrasta im gęsty puch.
Rodzice karmią pisklęta na wpół strawionymi resztkami ryb. W pierwszych dniach życia dorosłe ptaki uchylają dziób i zakraplają z niego oleistą ciecz w dzioby młodych. Kiedy małe pelikany podrosną, same wsadzają rodzicom głowy do dzioba.
Wychowanie piskląt trwa najczęściej do 9 tygodni.
Status, zagrożenie i ochrona
Choć pelikan brunatny jest w USA i w innych rejonach pod ochroną, w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX w. jego liczebność spadła w następstwie stosowania pestycydów w rolnictwie. Teraz jednak pelikany tak się rozmnożyły, że globalna populacja tego gatunku nie jest zagrożona.
Możliwości obserwacji
Zaobserwować go można na wybrzeżach.
Od innych pelikanów odróżnić go można po upierzeniu. Jest jedynym pelikanem, u którego pióra są kasztanowate. Reszta pelikanów jest cała biała lub z niewielką ilością brązu na skrzydłach lub innych częściach ciała.