Toplou Monastery, Sitia

Klasztor Toplou to obecnie czynny klasztor położony na półpustynnym obszarze jednostki regionalnej Lasithi, we wschodniej części wyspy Kreta w Grecji. Znajduje się około 6 km na północ od Palekastro i 85 km na wschód od Agios Nikolaos. Znajduje się u podnóża cypla Itanos, z którego na północny wschód wystaje przylądek Sidero, najdalej wysunięty na wschód punkt Krety. Najbliższe miejscowości to Sitia na zachodzie i Palaikastro na południowym wschodzie; poza tym cały cypel jest niezamieszkany, z wyjątkiem nowoczesnego rezerwatu wojskowego na czubku cypla.

Uważa się, że klasztor został założony już w XIV wieku, na południowym zboczu wąwozu Moni Toplou, krętego, interesującego pod względem geologicznym i ekologicznym wąwozu, który uchodzi do Morza Kreteńskiego przez usiany głazami spadek zwany "plażą Abbotta". Obecnie wąwóz ten jest jednym z powodów, dla których cały obszar został włączony do Parku Geologicznego Sitia. Pierwotnie umieszczono go w pobliżu obfitego źródła wpadającego do wąwozu, w którym obecnie znajduje się pompa napędzana wiatrakiem, podnosząca wodę z lustra wody poniżej.

Klasztor został założony w czasie, gdy klasyczne miasto Itanus, dawny właściciel cypla, już dawno przestało istnieć, opuszczone wieki wcześniej i zapomniane przez wszystkich, z wyjątkiem mnichów, którzy nadal interesowali się tym miejscem. Imperium Osmańskie nie było jeszcze w pełni rozwinięte. Z nieznanych lub nieujawnionych powodów klasztor odziedziczył całe terytorium starożytnego miasta, które dziś jest jego głównym atutem. Dla posiadanych terenów utworzono korporację "Fundacja Dobrobytu Publicznego Panagia Akrotiriani", która jest filią klasztoru i archidiecezji Sitia. Klasztor pierwotnie nosił nazwę Panagia Akrotiriani, która najwyraźniej nadal ma znaczenie prawne. Jego obecna nazwa, Moni Toplou, oznacza dosłownie "miejsce armaty", nazwane tak przez Turków ze względu na armatę zamontowaną nad drzwiami. Nazwę tę nosiła co najmniej od 1865 r. kiedy to Thomas Abel Brimage Spratt złożył sprawozdanie ze swoich badań na Krecie, błędnie podając nazwę jako greckie to plou.

Przez cały ten czas klasztor był aktywny ekonomicznie i politycznie. Ubrani w niebieskie szaty mnisi, pod kierownictwem opata, prowadzą liczne przedsiębiorstwa. Ponieważ przez teren klasztoru przebiega główna droga z Sitii do Vai, jest on otwarty dla zwiedzających za opłatą. Można też wynająć tymczasowe miejsca w hotelu. W obrębie bramy głównej znajduje się sklep i muzeum. W muzeum zgromadzono wiele dzieł sztuki, a także kolekcję manuskryptów. Na zewnątrz duża część terenów wokół budynków klasztornych jest wykorzystywana do uprawy winorośli i dendrologii. Produkuje się tu i eksportuje wino i oliwę z oliwek. Firma zajmująca się obrotem nieruchomościami prowadzi obecnie rozmowy na temat innego wykorzystania cypla, ale główną przeszkodą jest rząd, który dba o ochronę przyrody. Podobnie jest z przylądkiem, ale jego wykorzystanie jest zastrzeżone dla wojska. Ważnymi punktami ich politycznej aktywności jest wspieranie oporu wobec Imperium Osmańskiego i nazistowskiej okupacji Krety.