Brauroneion, Ateny

Brauroneion było to sanktuarium Artemidy Brauronii na Akropolu ateńskim, położone w południowo-zachodnim narożniku płaskowyżu Akropolu, pomiędzy Chalkoteką a Propylejami w Grecji. Został on pierwotnie poświęcony za czasów panowania Peisistratosa. Artemida Brauronia, opiekunka kobiet w czasie ciąży i porodu, miała swoje główne sanktuarium w Brauron, demos na wschodnim wybrzeżu Attyki.

Sanktuarium na Akropolu miało nietypowy trapezoidalny kształt i nie zawierało formalnej świątyni. Zamiast tego funkcję tę pełnił portyk lub stoa. Stoa miała wymiary ok. 38 na 6,8 m i znajdowała się przed południowym murem Akropolu, zwrócona była na północ. Na jej rogach znajdowały się dwa boczne skrzydła w kształcie ryzalitu, każde o długości ok. 9,3 m, z których zachodnie zwrócone było na wschód i odwrotnie. Na północ od skrzydła wschodniego znajdowała się kolejna krótka stoa skierowana na zachód. Cała zachodnia część sanktuarium, obecnie zaginiona, stała na pozostałościach mykeńskiego muru obronnego. Ze wschodniej części pozostały jedynie fundamenty murów, wyciosane w skale macierzystej, a także nieliczne elementy architektoniczne z wapienia.

W jednym ze skrzydeł znajdował się drewniany posąg kultowy bogini. Kobiety, które prosiły Artemidę o pomoc, zwyczajowo poświęcały części garderoby, które owijano wokół posągu. W 346 r. p.n.e. wzniesiono drugi posąg kultowy. Według Pauzaniasza był on dziełem Praksytelesa.

Pausanias napisał: Jest tam też sanktuarium Artemidy Brauronii; wizerunek jest dziełem Praksytelesa, ale bogini wywodzi swą nazwę od parafii Brauron. W Brauronie znajduje się stary drewniany wizerunek Artemidy Taurii, jak ją zwą.

Pauzaniasz odnotował również obecność konia z brązu, który był naturalnej wielkości i przedstawiał Konia Trojańskiego.

Dalej znajduje się sanktuarium brauriańskiej Artemidy. Koń, którego tu widzimy, nazywany drewnianym, jest z brązu.. Tradycja mówi, że w tym koniu ukryci byli najwaleczniejsi Grecy, a konstrukcja figury z brązu dobrze pasuje do tej opowieści. Wyglądają z niej Menestheus i Teucer, a za nimi także synowie Tezeusza.

Kolejnych dowodów dostarcza scholion do Arystofanesa, w którym wymieniono imię autora dedykacji - Chairedemos. Potwierdza to zachowana na Akropolu podstawa rzeźby, na której wyryte są imiona Chairedemosa i rzeźbiarza Strongyliona. Wzmianka u Arystofanesa pozwala przyjąć terminus ante quem posągu z 415/414 roku.

Wejście do małego świętego obszaru, w pobliżu jego północno-wschodniego narożnika, jest nadal oznaczone siedmioma wykutymi w skale stopniami. One i ich północne otoczenie zostały prawdopodobnie utworzone przez Mnesyklesa podczas budowy Propylejów. Data powstania kompleksu w jego ostatecznym kształcie jest niejasna, ale powszechnie przyjmuje się datę około 430 r. p.n.e. podobną do daty powstania sąsiedniej Propylejów.

Jeśli świątynia była nadal używana w IV wieku, to została zamknięta podczas prześladowań pogan w późnym Cesarstwie Rzymskim, kiedy to chrześcijańscy cesarze wydali edykty zakazujące kultu niechrześcijańskiego.