Fakty o: Dziwogony
Dziwogony, dławiki – monotypowa rodzina ptaków z rzędu wróblowych, obejmująca ponad dwadzieścia gatunków ptaków.
Zasięg występowania
Rodzina obejmuje gatunki zamieszkujące tropiki Starego Świata, Australii i niektórych wysp Oceanii.
Charakterystyka
Są to ptaki owadożerne, często polują na owady łapiąc je w locie, czasami chwytają zdobycz na ziemi. Długość ciała bez ogona 19–65 cm; masa ciała 25–124 g. Większość gatunków jest czarna bądź szaroczarna, często z metalicznym połyskiem. Mają długi zawinięty ogon (stąd ich nazwa), który u niektórych gatunków azjatyckich przybiera bardziej strojne formy.
Żyją w otwartych lasach lub w buszu. Składają dwa do czterech jaj. Gniazdo budują wysoko na drzewie. W okolicy gniazda są bardzo agresywne, atakują nawet dużo większe od siebie stworzenia.
Etymologia
- Dicrurus: gr. δικρος dikros „rozwidlony, widlasty”; ουρα oura „ogon”.
- Edolius: fr. „Edolio”, nazwa dla dziwogonów. Gatunek typowy: Lanius forficatus Linnaeus, 1766.
- Chibia: nep. „Chibey” lub „Chibya”, nazwy dla dziwogona lirosternego. Gatunek typowy: Chibia casia Hodgson, 1836 (= Corvus hottentottus Linnaeus, 1766).
- Bhringa: beng. „Bhring rāj” „król pszczół”, nazwa dla dziwogona rajskiego. Gatunek typowy: Bhringa tectirostris Hodgson, 1836 (= Edolius remifer Temminck, 1823).
- Bhuchanga: Nazwa w hindi „Bhuchanjā” i „Bhujangā” dla dziwogona długosternego. Gatunek typowy: Bhuchanga albirictus Hodgson, 1836 (= Dicrurus macrocercus Vieillot, 1817).
- Chaptia: nep. „Chaptia” lub „Chaptya”, nazwa dla dziwogona spiżowego. Gatunek typowy: Chaptia muscipetoides Hodgson, 1836 (= Dicrurus œneus Vieillot, 1817).
- Dissemurus: gr. δισσος dissos „podwójny”, od δις dis „dwukrotny”, od δυο duo „dwa”; σημεια sēmeia „flaga, sztandar wojskowy”; ουρα oura „ogon”. Gatunek typowy: Cuculus paradiseus Linnaeus, 1766.
- Dicranostreptus: gr. δικρανον dikranon „widły”, od δικρανος dikranos „dwugłowy”; στρεπτος streptos „zakrzywiony, skręcony”, od στρεφω strephō „skręcać”. Gatunek typowy: Edolius megarhynchus Quoy & Gaimard, 1830.
- Dissemuroides: rodzaj Dissemurus Gloger, 1841; gr. -οιδης -oidēs „przypominający”. Gatunek typowy: Dissemuroides dicruriformis Hume, 1873.
- Dicruropsis: rodzaj Dicrurus Vieillot, 1816; gr. οψις opsis „wygląd”. Gatunek typowy: Dicrurus megalornis G.R. Gray, 1858.
- Dissemurulus: zdrobnienie nazwy rodzaju Dissemurus Gloger, 1841. Gatunek typowy: Dicrurus lophorinus Vieillot, 1817.
- Notochibia: gr. νοτος notos „południe”; rodzaj Chibia Hodgson, 1836. Gatunek typowy: Dicrurus bracteatus Gould, 1843.
- Dicrachibia: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Dicrurus Vieillot, 1816 oraz Chibia Hodgson, 1836. Gatunek typowy: Chibia menagei Bourns & Worcester, 1894.
Podział systematyczny
W latach 90. XX wieku Sibley i współpracownicy przeprowadzili badania pokrewieństwa (przy użyciu hybrydyzacji DNA-DNA) między różnymi gatunkami m.in. tej rodziny. Efektem tych prac było znaczne poszerzenie rodziny dziwogonów. W nowej tak powstałej rodzinie Dicruridae obejmującej ponad 150 gatunków ptaków właściwe dziwogony uzyskały rangę podrodziny (Dicrurinae), pozostałe dwie podrodziny to monarki (Monarchinae) i wachlarzówki (Rhipidurinae). W 2008 L. Christidis L. i W.E. Boles podnieśli monarki i wachlarzówki do rangi rodzin.
Do dziwogonów zalicza się jeden rodzaj z następującymi gatunkami:
Kladogram rodziny według Pasquet, et al., 2007:
(...)