Fakty o: Kukang większy
Kukang większy, lori kukang – gatunek ssaka z rodziny lorisowatych. Występuje w średnio gęstych, wiecznie zielonych lasach Indonezji, Malezji, południowego półwyspu Tajlandii oraz Singapuru. Dorosłe osobniki mierzą od 27 do 38 cm długości od głowy do ogona, i ważą od 599 do 685 gramów. Podobnie jak inne naczelne z rodzaju Nycticebus, kukang większyt także posiada wilgotny nos, okrągłą głowę, niewielkie uszy ukryte w gęstym futrze, płaską część twarzową czaszki oraz szczątkowy ogon.
Nycticebus coucang żyje na drzewach, najczęściej w wiecznie zielonych lasach. Preferuje deszczowe lasy o gęstych koronach. W porównaniu z innymi ssakami podobnych rozmiarów posiada znacznie spowolniony metabolizm. Żywi się przede wszystkim sokiem mlecznym i naturalnym lateksem pozyskiwanym poprzez zlizywanie kropel z ran na drzewach, a także nektarem kwiatowym, owocami i stawonogami. Zazwyczaj jest samotnikiem, tylko zaledwie około 8 proc. czasu spędza w pobliżu innych osobników. Wyjątkiem jest okres godowy i czas po nim. Po ciąży trwającej 192 dni najczęściej przychodzi na świat jedno młode, które towarzyszy monogamicznym rodzicom do osiągnięcia dojrzałości płciowej, zazwyczaj po 16 do 27 miesięcy od narodzin.
Czerwona księga gatunków zagrożonych wymienia lori kukang jako gatunek narażony, głównie ze względu na popyt na młode osobniki jako zwierzątka domowe w Indonezji i krajach ościennych. Często przed sprzedażą wyrywa się im zęby, co czyni ich późniejsze wprowadzenie do środowiska niemożliwym. Zwierzętom zagraża także utrata naturalnego habitatu.
Wygląd
Kukang większy cechuje się uwstecznionym, niemal nieobecnym ogonem oraz brunatnoszarym ubarwieniem z ciemną pręgą na grzbiecie, a także jasnymi łapami.Osiąga do 38 cm długości ciała, jego waga waha się między 599 a 685 g. Cechą wyróżniającą gatunek z grupy jest sposób poruszania, czyli powolne „sunięcie” po pniu, z wykorzystaniem czterech kończyn, zazwyczaj z trzema jednocześnie dotykającymi podłoża. Siatkówka ich oczu zawiera dodatkową warstwę błony odblaskowej, która pozwala na „recykling”, czyli wykorzystanie możliwie wszystkich promieni świetlnych. Efekt ten daje wrażenie świecących oczu, widoczny nawet z kilkuset metrów.
Tryb życia
Kukang większy prowadzi nocny tryb życia. Jest zwierzęciem uważanym za samotnicze, choć obserwowane były grupy składające się z dorosłego samca, dorosłej samicy oraz pewnej liczby młodych. Samotniczy tryb życia może być związany z monogamicznym systemem zapłodnień u tego gatunku. Między osobnikami w grupie zasiedlającej dany obszar występują przyjazne relacje.
Kukang większy w wewnętrznej stronie łokcia wytwarza toksynę, którą po połączeniu ze śliną przy pomocy specjalnych grzebieni pokrywa skórę swoją oraz swojego potomstwa. W przypadku zagrożenia gryzie lub zwija się w kulkę, wystawiając do drapieżnika pokryte toksyną futro. Tak jak inne gatunki z rodziny lorisowatych, Nycticebus coucang do komunikacji używa silnie pachnącej wydzieliny spod pach oraz okrzyków.
Kukang większy jest zasadniczo owocożerny, choć spożywa też liście, owady i jaja ptaków. Główny pokarm stanowi jednak nektar z kwiatów palmy burtram (Eugeissona trismus). Lori kukang ze względu na toksynę pokrywającą futro nie mają zbyt wielu naturalnych wrogów. Jednym z nielicznych zaobserwowanych jest pyton siatkowy Python reticulatus.
Rozmnażanie
W porównaniu do innych ssaków podobnych rozmiarów, Nycticebus coucang mają niskie wskaźniki rozrodcze – ich ciąża jest pojedyncza, a czas pomiędzy ciążami długi. Ciąża trwa 190 dni, a młode dorasta po około 9 miesiącach.
Zagrożenia
Nycticebus coucang jest gatunkiem narażonym na wyginięcie przede wszystkim ze względu na nielegalne odłapywanie i sprzedawanie jako zwierzęta domowe w całej Azji Południowo-Wschodniej. Po złapaniu zwierzętom często wyrywane są zęby, co nawet w wypadku odebrania zwierzęta kłusownikom uniemożliwia ponowne wypuszczenie ssaka. Głównym powodem spadku liczebności populacji jest jednak ograniczanie niszy ekologicznej, czyli wycinanie lasów. Ograniczenie środowiska występowania spowodowało konieczność migracji Nycticebus coucang na obszary wykorzystywane jako tereny uprawne, gdzie gatunek ten uznawany jest za szkodnika.
Timor Wschodni