Wiewióra kremowa

Klasyfikacja

Gatunek ten został opisany naukowo w 1821 roku przez T.S. Rafflesa, miejsce typowe to wyspa Singapur. Historycznie opisano aż 37 podgatunków wiewióry kremowej, jednak obecnie uznawane jest tylko 9.

Występowanie

Wiewióra kremowa występuje na Półwyspie Malajskim, Borneo i Sumatrze, oraz na mniejszych wyspach w ich pobliżu. Jej zasięg obejmuje terytoria Tajlandii, Malezji, Singapuru, Brunei i Indonezji. Informacje o występowaniu w Wietnamie są uznawane za wątpliwe.

Wygląd

Jest to duży gryzoń, o masie ciała od 929 do 1575 g i długości ciała (bez ogona) od 322 do 350 mm. Ogon jest dłuższy niż reszta ciała, ma od 373 do 438 mm. Ubarwienie ciała jest zmienne zależnie od miejsca występowania. W ogólności grzbiet wiewióry jest pomarańczowy do brązowego, a spód ciała kremowy do brązowego. Ogon jest czarny, policzki białe, a wąs czarny. Osobniki z Borneo i północy zasięgu są przeważnie ciemniejsze niż te z południa.

Tryb życia

Wiewióra kremowa prowadzi nadrzewny tryb życia, na ziemię schodzi tylko pokonując zbyt duże odstępy między drzewami, lub uciekając przed drapieżnikami. Żyje w wilgotnych lasach równikowych, toleruje też lasy wtórne i plantacje.

Wiewióry kremowe żyją samotnie, łączą się w pary tylko w związku z rozrodem. Są aktywne w ciągu dnia, po świcie i przed zmrokiem. Samce i samice znaczą terytorium obdrapując gałęzie i zrywając korę, a następnie oznaczając zwykle niewielką ilością moczu; samice w rui informują o tym samców większą ilością moczu. Gryzonie te porozumiewają się wydając różnorodne dźwięki i nawoływania, związane m.in. z własnością terytorium i godami.

Rozród

Niewiele wiadomo na temat zachowań wiewiór kremowych związanych z rozrodem. Przypuszcza się, że rozmnażają się przez cały rok, choć wydają na świat tylko dwa mioty rocznie. W budowę dużego, okrągłego gniazda zaangażowane są gryzonie obu płci. Przez analogię z zachowaniami pokrewnej wiewióry czarnej (Ratufa bicolor) sądzi się, że opieką nad młodymi zajmuje się samica.

Pożywienie

Wiewióry kremowe jedzą głównie części roślin, takie jak liście, owoce, gałązki i nasiona, które znajdują w koronach drzew. Owoce jedzą tylko wtedy, gdy brakuje innego pokarmu. Zjadają także owady. Pożywiając się, wiewióry używają kończyn przednich i opuszczają ogon, aby służył jako przeciwwaga.

Gryzonie te padają ofiarą różnych drapieżników: kotów, węży, a przede wszystkim ptaków drapieżnych takich jak wężojad czubaty (Spilornis cheela). Ludzie polują na nie dla mięsa, z użyciem strzelb i dmuchawek. Zagrożone zwierzęta jeżą sierść i uciekają, wydając głośne dźwięki.

Populacja

Wiewióra kremowa jest dość rzadka w Tajlandii i w malezyjskiej prowincji Sarawak, za to w malezyjskiej części Półwyspu Malajskiego jest najczęściej spotykaną wiewiórą, z gęstością populacji dochodzącą do 1,30 ± 0,61 osobników na kilometr kwadratowy. Gęstość populacji jest generalnie niska, na Borneo osiąga 3,61 os./km² w malezyjskiej prowincji Sabah i 5,81 os./km² w prowincji Sarawak. Podejrzewa się, że jest to związane z rywalizacją o pokarm z innymi nadrzewnymi zwierzętami, szczególnie naczelnymi. Wiewiórze kremowej zagraża utrata środowiska i polowania, prawdopodobnie jest wrażliwa nawet na ograniczoną wycinkę drzew. Ocenia się, że jej liczebność maleje. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje wiewiórę kremową za gatunek bliski zagrożenia (NT, ang. near threatened).