Irbis śnieżny

Taksonomia

Do niedawna irbis śnieżny zaliczany był do monotypowego rodzaju irbis (Uncia). Na podstawie analizy genetycznej przeprowadzonej w 2006 roku gatunek ten został umieszczony w rodzaju lampart (Panthera). Irbis jest ściśle powiązany z tygrysem, obydwa gatunki rozdzieliły się około 2 milionów lat temu.

Występowanie

Żyje w Himalajach i na Wyżynie Tybetańskiej oraz środkowej Azji. Zamieszkuje stepy, lasy i góry do 6000 m n.p.m. w lecie i ok. 600 m n.p.m. w zimie. Zwykle przebywa nad granicą lasu.

Wygląd

Ma krępe, dość krótkie łapy i długi, gruby ogon. Głowa i tułów mierzą łącznie 100–130 cm, ogon 80–100 cm. Irbis waży 25–75 kg. Na białokremowej lub szarawej na grzbiecie i białej na brzuchu sierści widnieją czarne lub ciemnobrunatne rozetki i plamy. Długie i gęste futro doskonale kamufluje zwierzę.

Aktywność

Aktywny w ciągu dnia oraz o zmierzchu. W poszukiwaniu zdobyczy przemierza terytorium łowieckie po stałych ścieżkach. Jest bardzo czujny i ostrożny. Żyje samotnie, jedynie w okresie godowym obserwowany bywa w parach.

Odżywianie

Poluje na górskie ssaki kopytne takie jak koziorożce, markury, dziki, nachury, tary i piżmowce syberyjskie, a także świstaki, ptaki i inne niewielkie kręgowce; nierzadko zwierzęta domowe, np. drób i bydło.

Rozmnażanie

Po ciąży trwającej 90–100 dni rodzi się 2-3, rzadko 5 młodych. Z matką przebywają do 1 roku, dojrzałość płciową osiągają w wieku dwóch lat (w niewoli, na wolności zapewne później). Młode rodzą się w jaskiniach lub szczelinach skalnych, które są wyściełane sierścią matki.

Zagrożenia i ochrona

Na wolności żyje tylko 4 500-7 000 irbisów, w ogrodach zoologicznych 200. Główne zagrożenia stanowi rozproszenie populacji (utrudnia to zmienność genetyczną), lokalny handel futrami tych zwierząt oraz wykorzystywanie ich kości w chińskiej medycynie. Gatunek znajduje się na liście IUCN. Chroni go też CITES.

W Biszkeku w sierpniu 2017 roku odbyło się międzynarodowe forum poświęcone ochronie irbisa, w którym wzięło udział 10 państw. Jego celem było ustalenie wspólnego planu działania mającego za cel ochronę dwudziestu siedlisk naturalnych do 2020 roku. We wrześniu tego samego roku Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody postanowiła przenieść gatunek z grupy zagrożone wymarciem do grupy narażone na wymarcie.