Krakwa

Występowanie

Ptak ten zamieszkuje Eurazję i Amerykę Północną (podgatunek nominatywny). Przeloty w marcu – kwietniu i sierpniu – listopadzie. Zimuje w południowej i zachodniej Europie nad Morzem Śródziemnym, północnej Afryce, środkowej i południowej Azji oraz na południu Ameryki Północnej. W Polsce liczniejsza na północy kraju. Pojedyncze osobniki w Polsce zimują.

Systematyka

Wyróżniono dwa podgatunki M. strepera;

• krakwa, krakwa zwyczajna (M. strepera strepera) – północna, środkowa Eurazja i Ameryka Północna.
• krakwa pstrokata (M. strepera couesi) – takson wymarły, występował na wyspie Tabuaeran (Kiribati).

Morfologia

Cechy gatunku

Wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy. Samiec nieco większy od samicy. W stonowanej szacie godowej samiec ma głowę i szyję jasnobrązową z gęstymi, małymi rudobrązowymi plamkami. Dziób ciemnoszary. Pierś jasna z ciemnymi plamkami, wierzch ciemnobrązowy z drobnym, jaśniejszym poprzecznym prążkowaniem. Boki szare z delikatnym, brązowym prążkowaniem. Brzuch biały, na skrzydle trójkolorowe lusterko – szaro-czarno-białe obrzeżone od przodu brunatnym pasem. W szacie spoczynkowej podobny do samicy, ale zachowuje przy lusterku brunatną plamę. Samica brązowa z ciemniejszymi i jaśniejszymi plamkami, dziób z pomarańczowymi pasami wzdłuż boków. Lusterko ma białe, widoczne dobrze w locie, podobnie jak biały brzuch. Młode również przypominają samicę.

W szacie spoczynkowej są podobne do krzyżówek, ale krakwy są mniejsze i mają smuklejsze ciało, a czoło z profilu jest bardziej pionowe. Samca można zidentyfikować po głębokim „e e e” i chrapliwych poświstywaniach. Samica kwacze podobnie jak krzyżówka.

Zachodnie populacje są osiadłe, ale koczujące. Pozostałe regularnie wędrują. Wiosną przylatuje parami.

Wymiary średnie

dł. ciała ok. 43–58 cmdługość skrzydła 22–28 cmrozpiętość skrzydeł 79–95 cmmasa ciała 500–1300 g (średnio 1000 g)

Ekologia

Biotop

Bogato zarośnięte, nizinne zbiorniki stojącej wody o rozległej toni wodnej jak jeziora i stawy. Najliczniejsza w pasie stepu i lasostepu. Na wszystkich kontynentach, gdzie występuje konsekwentnie unika obszarów górskich i północnych.

Gniazdo

Na ziemi w pobliżu wody. Samica kryje gniazdo w pokrzywach, turzycach lub pod krzakami. Wygrzebuje płytki dołek w gruncie i wyścieła go suchymi roślinami, ale z większą starannością niż inne kaczki. W czasie wysiadywania jaj dokłada do wyściółki jeszcze sporo ciemnego puchu z jasnymi końcami, co pozwala na łatwe rozpoznanie gniazd krakw. Dorzucane piórka pokrywowe mają trójkątne plamy na końcach.

Jaja

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając zazwyczaj 8–12 jaj w kwietniu - lipcu. Są mniejsze od jaj krzyżówek i z odcieniem różowawym i żółtawym.

Okres lęgowy

Jaja wysiadywane są przez okres 24–26 dni przez samicę. Pisklęta są zagniazdownikami, które wodzi wyłącznie samica. Po wykluciu prowadzi je nad wodę i otacza opieką aż do uzyskania przez młode zdolności do lotu (45–50. dzień życia). W puchu kaczęta po bokach mają większe plamy, a wokół oczu i uszu mniejsze niż u krzyżówek. Czasem wodzące samice łączą się w stada. Pisklęta usamodzielniają się po około 2 miesiącach.

Pożywienie

Pokarm roślinny, głównie zielone części roślin wodnych, a w zimie nasiona. W czasie żerowania słychać dobrze, jak, ruszając dziobem, przeczesuje płytkie fragmenty akwenów, zasysając wodę przefiltrowuje przez rogowe blaszki na brzegu dzioba drobny pokarm.

Ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski). W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą, wymaga ochrony czynnej.