Tumba Madžari, Skopje

Tumba to neolityczna osada położona w północno-wschodniej części Skopje, w Macedonii Północnej i jest to najbardziej znacząca neolityczna osada w dolinie Skopje. Została odkryta w latach 1961/2 w trakcie próbnych wykopalisk archeologicznych związanych z budową autostrady.

Pierwsze wykopaliska archeologiczne zostały przeprowadzone w 1978 r. przez Muzeum Macedonii pod kierownictwem Voislava Saneva. Stratygrafia osady ma warstwę kulturową, która wskazuje na życie toczące się nieprzerwanie w okresie od 6000 do 4300 roku p.n.e.

Teren był wykorzystywany głównie do celów rolniczych, dzięki czemu zachowały się pozostałości wielopłaszczyznowej osady. Dowody na wieloetapowość osady znajdują się w warstwie o grubości trzech stóp, co świadczy o trzech etapach życia w społeczności oraz o tym, że osada była częścią grupy kulturowej Anzabegovo-Vršnik. Jedną z pierwszych znalezionych struktur był dom, uważany za sanktuarium, świadczący o istnieniu religii.

Najbardziej reprezentatywnym znaleziskiem jest odkrycie przedindoeuropejskich rzeźb Wielkiej Matki, sugerujących istnienie kultu Wielkiej Bogini Matki. Znaleziska te są niezwykłym dowodem życia materialnego i duchowego oraz wysokich osiągnięć artystycznych i estetycznych człowieka neolitycznego z Macedonii.