Muktinath, Obszar Chroniony Annapurny

Muktinath jest świątynią Wisznu, świętą zarówno dla hinduistów, jak i buddystów. Znajduje się w dolinie Muktinath u podnóża przełęczy Thorong La w Mustangu w Nepalu. Jest to jedna z najwyżej położonych świątyń na świecie. W hinduizmie jest to jedna ze 108 Divya Desam i jedyna Divya Desam znajdująca się poza Indiami. Znana jest jako Mukti Kshetra, co dosłownie oznacza "arena wyzwolenia" i jest jedną z Char Dham w Nepalu.

Świątynia ta jest uważana za 106. spośród dostępnych 108 Divya Desam uznawanych za święte przez sektę Śri Vaishnava. Jej starożytna nazwa w literaturze Śri Vaishnava to Thiru Saligramam. Znajdująca się w pobliżu rzeka Gandaki jest uważana za jedyne źródło śili Saligram, uważanej za naturalnie dostępną formę Śrimana.

Buddyści nazywają je Chumig Gyatsa, co w języku tybetańskim oznacza "Sto Wód". Dla buddystów tybetańskich Muktinath jest ważnym miejscem dakinis, bogiń znanych jako Podniebne Tancerki, i jednym z 24 miejsc tantrycznych. Uważają oni, że murti jest manifestacją Awalokiteśvary, który uosabia współczucie wszystkich Buddów.

Miejsce to znajduje się w pobliżu wioski Ranipauwa, która czasami mylnie nazywana jest Muktinath.