Grave relief of Publius Aiedius and Aiedia, Berlin

Płaskorzeźba nagrobna Publiusza Aiediusza i Aiedii to starożytna rzymska płaskorzeźba nagrobna z pierwszej połowy I wieku, przechowywana obecnie w Pergamonmuseum / Antikensammlung Berlin, o numerze inwentarzowym SK 840.

Znaleziono go w Rzymie przy Via Appia. Wykonany jest z marmuru o szerokości 64 cm i wysokości 99 cm. W 1866 r. został zakupiony dla poprzednika współczesnego Antikensammlung Berlin.

Pod płaskorzeźbą widnieje napis: P Aiedius P L / Amphio Aiedia P L / Fausta Melior

Przetłumaczono: Publius Aiedius Amphio, wolny człowiek Publiusza Aiedia Fausta Melior, wolna kobieta Publiusza

Publius Aiedius Amphio jest identyfikowany przez literę L w inskrypcji jako libertus lub wolny strzelec Publiusza Aediusa. Jego imię niewolnika, greckie imię Amphio, typowe dla rzymskich niewolników, zostało zachowane jako nazwisko. Imię żony, również zidentyfikowanej jako wyzwolona niewolnica Publiusza Aediusza, brzmiało Fausta Melior. Pozycja społeczna tej pary jest więc jasna. Oboje niewolnicy otrzymali po odzyskaniu wolności pewną formę obywatelstwa rzymskiego, ale było to obywatelstwo niższej klasy, co jeszcze bardziej wiązało ich z dawnym właścicielem, który teraz był ich patronem. Mieli jednak teraz wolność, między innymi, do zawarcia legalnego małżeństwa, a dzieci z takiego małżeństwa byłyby normalnymi obywatelami rzymskimi.

Płaskorzeźba dodatkowo podkreśla tę sytuację. Obydwoje są przedstawieni w sposób niemal zimny i realistyczny. Nie widać żadnych oznak intymnej więzi czy miłości. Oboje wyciągają ręce w kierunku centrum obrazu, pokazując w ten sposób swój poważny związek i status legalnej pary małżeńskiej. Na palcu żony znajdują się dwie obrączki, co świadczy o osiągnięciu przez parę pewnego stopnia dobrobytu. Wizerunek obejmuje tak dużą część ich ciał, że możliwe jest zidentyfikowanie noszonego przez nich ubioru. Aiedia nosi chiton i płaszcz, Aiediusz - togę, która była zarezerwowana dla wolnych obywateli. Jego wiek i wady ciała również nie są ukryte. Zmarszczki są wyryte głęboko w ich skórze, podobnie jak skóra, brodawki na czole i wokół ust. Wszystko to przypomina tradycyjne portrety na woskowych maskach pośmiertnych. Wiek i jego cechy były oznakami wartości i doskonałości, dzięki którym wydostał się z niewoli.

Obecnie znanych jest ponad 125 płaskorzeźb tego typu. Podobieństwo do okien, od których wzięła się ich nazwa, nie jest przypadkowe. Płaskorzeźby takie były umieszczane w ścianach większych budowli grobowych i często znajdowano je, podobnie jak okna, obok drzwi, które prowadziły do samego budynku grobowego. Przedstawienia "spoglądały" z okien na ulice wyłożone grobami, które prowadziły do starożytnego Rzymu. Nie było niczym niezwykłym, że wolni ludzie byli grzebani w wielkich mauzoleach swoich byłych panów.