Cerkov Spasa Nerukotvornogo Obraza, Moskwa

Cerkiew pod wezwaniem Zbawiciela, który nie jest dziełem rąk ludzkich to cerkiew prawosławna w parafii Odincowo w diecezji moskiewskiej. Cerkiew znajduje się we wsi Ubory, rejon miejski Odincowski, obwód moskiewski.

Kościół Zbawiciela nie ręką uczyniony jest główną atrakcją miejscowości. Najpierw, w 1673 r. na polecenie bojara Piotra Wasiliewicza Szeremietiewa, zwanego Szeremietiewem Młodszym, zbudowano drewniany kościół, od którego wieś zaczęto nazywać Spas. Nazwa ta jednak nie utrwaliła się, częściej mówiło się o Spas-Ubory. Car Aleksy Michajłowicz, który był zwolennikiem Szeremietiewa, wysłał do nowego kościoła książki "Triodion wielkopostny" i "Pentikostarium, czyli nabożeństwo na Zielone Świątki".

W późniejszym czasie Paweł Szeremietiew postanowił zbudować kamienny kościół i zlecił budowę Jakowowi Buchwostowowi, pańszczyźnianemu architektowi Tatiszczewa, i jego pomocnikom, którzy budowali kościół w pobliskim klasztorze Nowa Jerozolima.

Chłopi Jakow Grigoriew syn Buchowostowa, Michaił Timofiejew i Mitrofan Siemionow, wszyscy wykonawcy lenna bojara Michaiła Jurjewicza Tatiszczewa we wsi Nikolski, w powiecie dmitriewskim, przekazali ten protokół bojarowi Piotrowi Wasiliewiczowi Szeremietiewowi, na którym my sami się podpisaliśmy, Że ostatnio w 5202 roku 10 stycznia zawarliśmy z nim, bojarnikiem Piotrem Wasiljewiczem, w jego zvenigorockim dworze, we wsi Spaskom, Ubor, niejako, umowę na budowę kościoła z kamienia i ukończenie go, wbrew zapisowi, do 8 dnia października tego roku 5203.

Jednak Buchwostow, zajęty w tym czasie budową katedry Wniebowzięcia NMP w Riazaniu, a także murów i wież klasztoru Nowoorazalimskiego, nie zdołał ukończyć budowy w terminie, a Szeremietiew złożył na niego skargę do ordynariusza spraw kamiennych, domagając się zapłaty kar. Buchwostow nie był w stanie zdobyć potrzebnej sumy, a architekta decyzją prikazu aresztowano, osadzono w areszcie i skazano na biczowanie "bezlitosne i na wykończenie kamieniarstwa".

Budowę kościoła ukończono po śmierci bojara, pod koniec 1697 roku. Kolejne trzy lata zajęło wykończenie wnętrza cerkwi: wykonano 25-metrowy, 9-kondygnacyjny rzeźbiony, złocony ikonostas i namalowano ikony. W dniu 17 września 1700 r. wydano antymins na konsekrację kościoła.

Podczas wojny ojczyźnianej w 1812 r. przez Ubory przemaszerowały wojska francuskie, które zniszczyły kościół i do 1836 r. popadał on w ruinę.

Zachowała się petycja o pozwolenie na remont cerkwi, wymianę stolarki okiennej i odnowienie ikon. Cerkiew funkcjonowała do końca lat 30. XX w. Po przepiłowaniu i spaleniu ikonostasu dzwony zostały przetopione. Został zwrócony kościołowi latem 1995 roku. Cerkiew została odrestaurowana przez architektów cerkiewnych M.O. Pustovalova i A.A. Anisimova.

Cerkiew Zbawiciela w Uborach należy do baroku moskiewskiego, a dokładniej do "baroku naryszkinowskiego", czyli typu cerkwi "z dzwonami". Łączy on w sobie tradycje rosyjskiej architektury z białego kamienia z innowacjami architektury zachodnioeuropejskiej. Charakterystyczne dla tego typu kościołów są dekoracyjność i jasność; kolorystyka jest kontrastowa, z połączeniem czerwonych ścian i białych rzeźbionych detali. W baroku naryszkinowskim szeroko stosowano elementy porządku. Fasadę kościoła zdobią platany z białego kamienia oraz kręcone kolumny z kapitelami. Świątynia ma cztery kondygnacje, a cała czteropoziomowa bryła spoczywa na wysokim stylobacie. Dolna kondygnacja z półkolistymi przedsionkami i ołtarzem wsparta jest na zmniejszających się ośmiokątnych okręgach. Jedynie świecznik przy ikonie apostołów Piotra i Pawła jest jedyną częścią oryginalnego wystroju kościoła.