Talpalari Church, Jassy

Kościół Talpalari to rumuńska cerkiew prawosławna znajdująca się przy ulicy Tălpălari 3 w Iași, w Rumunii. Jest ona poświęcona Narodzeniu Maryi i Eliaszowi.

Pierwszy kościół w tym miejscu został zbudowany około 1640 roku. Jego fundatorem był wistiernik Iordache Cantacuzino, szwagier i bliski doradca wojewody Wasilija Lupu. Znajdował się on na północnym skraju miasta i był poświęcony Narodzeniu Maryi. Mury pozostały, ale kościół został przebudowany około 1760 r. a w 1797 r. pokryto go sosnowymi deskami. W XVIII w. w okolicy osiedlili się wytwórcy podeszew do butów, od których pochodzi popularna nazwa kościoła. Ich cech utrzymywał świecę w kościele do końca XIX wieku; od początku kościół i jego parafianie korzystali z pewnych przywilejów i darowizn książęcych. Oprócz rodziny Cantacuzino, która wspierała kościół przez 220 lat, dobroczyńcami były także inne znaczące rodziny: Beldiman, Scorțescu, Cazimir, Hermeziu, Burghelea, Gane, Carp, Botezatu, Bosiasa. W 1828 r. ban Atanasie Gosan zapisał kościołowi w testamencie cały majątek Mădârjești, a także ziemię w Bucium wraz z domami i sadami.

W lipcu 1827 r. niszczycielski pożar całkowicie zniszczył kościół. Odbudował go potomek pierwotnych fundatorów, Wornic Dimitrie Cantacuzino-Pașcanu. On i jego żona Pulcheria są przedstawieni na obrazie olejnym, na którym trzymają kościół. W tym czasie metropolita Veniamin Costache, sam spokrewniony z Cantacuzami, troszczył się o dobro kościoła. W 1835 r. odbudowa została zakończona, a w nowym budynku odprawiono liturgię z okazji otwarcia pobliskiej Academia Mihăileană. W późniejszym czasie kościół służył jako kaplica dla szkoły. Do 1884 r. kościół był praktycznie zrujnowany, kiedy to przeprowadzono remont, który trwał do 1890 r. Naprawiono mury, ściany i inne elementy konstrukcyjne. Naprawiono mury, ściany i sufity pomalowano farbą olejną, ikonostas pozłocono, odnowiono balkon, drzwi i okna. Przebudowano również dzwonnicę, a od strony południowej kościoła dobudowano dwa pawilony: jeden przy wejściu, drugi w pobliżu ołtarza, nad kryptą, w której znajdują się groby dobroczyńców.

Kościół ma kształt krzyża; ołtarz ma okno na osi wschodniej, a nawa - półkolistą kopułę wspartą na czterech półkolistych łukach. Neorenesansowe malowidło, wykonane w 1886 r. zawiera kilka dużych płócien, w tym dwie sceny w pobliżu wejścia: Kalwaria i Chrystus osądzony przez Piłata. Drewniany ikonostas jest wyrzeźbiony w stylu barokowym; ma białe kolumny z rzeźbami ze złoconego drewna. Ikony są rozmieszczone w stylu klasycznym. Ściany zewnętrzne są zdobione w stylu baroku konstantynopolitańskiego na trzech rejestrach o różnych wymiarach.

W czasach reżimu komunistycznego majątek kościoła został skonfiskowany. Kościół znalazł się w niebezpieczeństwie z powodu masowej budowy i prawie podzielił los Academia Mihăileană, która została zburzona w 1964 r. W 1953 r. dodano drugą dedykację, prorokowi Eliaszowi. W 1953 r. dodano drugą dedykację - prorokowi Eliaszowi. Wynikało to z faktu, że kościół filialny pod tym wezwaniem, zbudowany w 1620 r. został zburzony pod budowę bloków mieszkalnych. Po rewolucji rumuńskiej przeprowadzono pewne prace remontowe, m.in. w krypcie, nad którą umieszczono mozaikę Zmartwychwstania w stylu bizantyjskim.

Kościół został wpisany na listę zabytków przez rumuńskie Ministerstwo Kultury i Religii.