Nicoriță Church, Jassy

Kościół Nicoriță to rumuńska cerkiew prawosławna znajdująca się przy ulicy Nicoriță 1 w Iași, w Rumunii. Poświęcona jest świętemu Janowi Nowemu z Suczawy.

Kościół znajduje się we wschodniej części miasta, na wzgórzu Tătărași. W tym miejscu istniał wcześniejszy kościół, zbudowany z drewna przez pobożną córkę bojara na pamiątkę tego, że w 1402 r. za panowania Aleksandra Dobrego, relikwie św. Jana zatrzymały się w tej okolicy w drodze do miasta. Obecny kościół został zbudowany w latach 1626-1629 na ruinach starego. Jego ktitorem był hetman Nicoară, doradca i szwagier księcia Mirona Barnovschi-Movilă; współfundatorką była jego żona Todosia. O budowie kościoła krążą dwie legendy. Jedna z nich głosi, że Miron poprosił Nicoară o nadzór nad budową kościoła Barnovschi. Dowiedziawszy się, że ten ostatni oszczędzał na materiałach i zamierzał wykorzystać resztki do budowy własnego kościoła, książę kazał go zapieczętować żywcem w ścianach swojej świątyni. Inny podaje, że książę zazdrościł Nicoarze jego kościoła i dlatego odmówił zgody na jego poświęcenie.

W tamtych czasach wschodnia część Jassów była pokryta gęstymi lasami, a na ich obrzeżach mieszkali drwale; dla ich dobra zbudowano kościół. Korzystali z niego także mnisi, którym książę Miron nadał majątki i wsie w całej Mołdawii. Zakład był zależny od kościoła Bożego Grobu. W XVII w. odwiedził go Makary III Zaim, patriarcha Antiochii, zyskując pewną sławę. Po sekularyzacji majątków klasztornych w Rumunii w 1863 r. mnisi opuścili kościół i stał się on kościołem parafialnym. Według N. A. Bogdana, kościół był wykorzystywany przez dwa cechy: wytwórców łuków i strzał oraz stolarzy. Cmentarz został zamknięty w 1876 roku.

Budowla ma kształt trójkąta, zbudowana jest z kamienia i cegły. Iglica przypomina te z wczesnych cerkwi mołdawskich. W 1814 r. ówczesny archimandryta odrestaurował kościół, dobudowując zamknięte foyer z drzwiami i czterema oknami, na szczycie którego wzniesiono dzwonnicę. Znajdują się tam cztery dzwony, z których jeden został odlany w 1790 r. w Braszowie. Dekoracja zewnętrzna jest skąpa, ogranicza się do nisz i przypór. Nawa ma sklepienie łukowe z ośmiokątną szczeliną na iglicę, a przestrzeń ołtarzowa jest ćwierćkolista. W 1926 r. odbudowano część domu parafialnego i pomalowano wnętrze; kościół ucierpiał podczas trzęsienia ziemi w Vrancea w 1940 r. Podczas kolejnych remontów górna część kościoła została zniszczona. Podczas późniejszych napraw pobielono górną część ścian, a malarstwo nie było wysokiej jakości, co widać na podstawie tego, co pozostało. Natomiast XIX-wieczny ikonostas jest pięknie rzeźbiony i zawiera pięć rzędów dobrze wykonanych ikon. Inne cenne przedmioty w cerkwi to dwie księgi ewangeliczne, jedna zdobiona srebrem, druga srebrzonym aksamitem; drzwi królewskie; stojak na ikonę Matki Bożej; ikony świętych Barbary i Charalambosa; stare księgi liturgiczne drobno przepisane na maszynie. Na południe od cerkwi znajduje się budynek z 1858 r. który służył jako rezydencja archimandryty, później szkoła podstawowa, obecnie przedszkole. Nie zachowały się żadne stare napisy, tylko jeden w języku greckim nad wejściem, informujący o rozbudowie w 1814 r.

Remont kościoła przeprowadzono w 1968 r. kiedy to scalono konstrukcję i zatuszowano malowanie wnętrza pozostałe po bieleniu z 1950 r. Kolejne remonty miały miejsce w latach 1977-1978 i sporadycznie od 1996 r. Kolejne remonty miały miejsce w latach 1977-1978, a od 1996 r. sporadycznie. Jest wpisany na listę zabytków przez rumuńskie Ministerstwo Kultury i Religii.