Fakty o: Szponiastonóg ciemny
Szponiastonóg ciemny – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kurowatych, podrodziny bażantów. Występuje w centralno-wschodniej Afryce. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
Po raz pierwszy gatunek opisał Anton Reichenow w 1908. Przydzielił mu nazwę Francolinus nobilis. Holotyp pochodził z gór Wirunga, a dokładniej z ich części leżącej we współczesnej Demokratycznej Republice Konga. Obecnie (2015) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza gatunek w rodzaju Pternistis. Ptak wydaje się być najbliżej spokrewniony ze szponiastonogiem kenijskim (Pternistis jacksoni), etiopskim (P. castaneicollis), brązowogłowym (P. erckelii) i bladym (P. ochropectus). Ptaki z gór Ruwenzori zostały opisane jako podgatunek chapini, ale odmienność upierzenia tych ptaków mieści się w zakresie zmienności osobniczej; podobnie ma się z podgatunkiem ruandae. IOC uznaje gatunek za monotypowy, podobnie jak i autorzy Handbook of the Birds of the World.
Morfologia
Długość ciała wynosi od 33 do 35 cm. Samce większe; ich wymiary: długość skrzydła 191–210 mm, skoku 62–66 mm, masa ciała dwóch osobników 862 i 896 g. Wymiary samic: długość skrzydła 172–186 mm, skoku 53–57 mm, masa ciała (3 osobniki) 600–670 g. Dziób jednego samca (opisanego jako P. n. chapini) mierzył 27 mm.
W upierzeniu nie występuje dymorfizm płciowy. Pióra na głowie szare z ciemniejszymi środkami oraz bardziej brązowym odcieniem z wierzchu głowy i na szyi. Gardło płowoszare. Pióra z boków ciała rdzawe, posiadają szare krawędzie. Spód ciała szary, na pokrywach podogonowych czernieje. Wierzch ciała pokrywy skrzydłowe rdzawe, z wierzchu ciała mają szarawe brzegi, zaś barkówki są bardziej kasztanowe. Kuper i pokrywy nadogonowe szarobrązowe. Lotki I rzędu i najbardziej zewnętrzne lotki II rzędu przybierają barwę szarobrązową, pozostałe rdzawą. Dziób czerwony, tęczówka brązowa, nogi i naga skóra wokół oczu czerwone; w okolicy ucha występuje żółtopomarańczowa plama nagiej skóry. Osobniki młodociane mają podobny wzór upierzenia, wyróżniają je jednak jaśniejsze barwy, szarawy środek piersi i brzuch oraz szerokie płowoszare lub brązowawe krawędzie piór z wierzchu ciała.
Zasięg występowania
Szponiastonóg ciemny występuje w górach Demokratycznej Republiki Konga (Góry Błękitne po góry Itombwe), w południowo-zachodniej Ugandzie (góry Ruwenzori, Nieprzenikniony Las Bwindi, okolice Kisoro i Kibale), w Rwandzie i Burundi. BirdLife International szacuje ten obszar na 17,1 tys. km².
Ekologia
P. nobilis to gatunek skryty i trudny do zauważenia, zwykle pozostający w gęstej roślinności w parach lub małych grupach. Jego środowiskiem życia są zarośla bambusów i gęsty podszyt w górskich lasach, szczególnie w okolicach wody lub bagien. Spotykany na wysokości 1850–3700 m n.p.m. Zwykle obserwowany bardzo wczesnym rankiem lub po południu, kiedy zdarza się, że ptaki żerują na leśnych traktach; żywią się ziarnem. Spłoszony odbiega, jeśli podfruwa – niechętnie i po krótkim locie znów skrywa się w roślinności. Szponiastonoga ciemnego najlepiej zidentyfikować po głosie, odzywa się szczególnie głośno, gdy szykuje się do odpoczynku w krzewach lub niskich drzewach. Odzywa się głośnym, szorstkim pianiem, zapisywanym jako powtarzane 4–5 razy czak-a-rik lub powtarzane 6–8 razy kok-rak (także kre-kar-kre-kar-kre-kor). O rozrodzie bardzo niewiele wiadomo, brak opisu gniazda czy jaj. Prawdopodobnie gniazduje od końca kwietnia do sierpnia lub września.
Status zagrożenia
Przez IUCN szponiastonóg ciemny jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2015). Liczebność populacji nieznana, trend szacowany przez BirdLife International na stabilny. Organizacja wymienia 13 ostoi ptaków IBA, w których występuje gatunek. Należą do nich m.in. Park Narodowy Kibira (Burundi), góry Itombwe, Park Narodowy Wirunga (D. R. Konga).
Ugandę