Pločnik Archaeological Site

Pločnik to stanowisko archeologiczne we wsi o tej samej nazwie w dystrykcie Toplica w Serbii. Osada o powierzchni 120 hektarów należąca do neolitycznej kultury Vinča istniała na tym stanowisku od 5500 roku p.n.e. do zniszczenia przez pożar w 4700 roku p.n.e.

Miejsce to zostało po raz pierwszy odkryte podczas budowy kolei w 1927 roku, ale było badane sporadycznie, aż do momentu rozpoczęcia w 1996 roku wykopalisk prowadzonych przez Muzeum Prokuplje - Muzeum Narodowe Serbii.

Domy Vinčy w Pločniku miały piece i specjalne otwory na śmieci, a zmarłych grzebano na cmentarzach. Ludzie spali na wełnianych matach i futrach, a ubrania szyli z wełny, lnu i skóry. Znalezione figurki przedstawiają nie tylko bóstwa, ale wiele z nich ukazuje codzienne życie mieszkańców, a surowe znaleziska garncarskie wydają się być wykonane przez dzieci. Kobiety przedstawiane są w krótkich strojach i spódnicach, noszących biżuterię. Studnia termalna znaleziona w pobliżu osady może być dowodem na istnienie najstarszego w Europie uzdrowiska.

Wstępne datowanie warsztatu metalowego z Pločnika z piecem i narzędziami miedzianymi na 5500 lat p.n.e. jeśli jest prawidłowe, wskazuje, że epoka miedzi mogła rozpocząć się w Europie 500 lat lub więcej wcześniej, niż dotychczas sądzono. Wyrafinowany piec i wytapialnia wyposażone były w przypominające ziemne rury otwory wentylacyjne z setkami maleńkich otworów oraz komin, który zapewniał dopływ powietrza do pieca, by podsycać ogień, a dym wydostawał się z dala od pracowników. Warsztaty miedziane z późniejszych okresów, które uważa się za początek epoki miedzi, były mniej zaawansowane, nie posiadały kominów, a robotnicy wdmuchiwali powietrze do ognia za pomocą miechów. W 2008 r. w Pločniku znaleziono miedziany toporek, którego datowanie przesunęło początek epoki miedzi o 500 lat.

Badanie opublikowane w grudniu 2013 r. datuje niektóre artefakty z brązu cynowego na 4500 lat p.n.e.