Pharmacy Salvator, Bratysława

Apteka Salvator to neorenesansowy budynek i dawna apteka na Starym Mieście w Bratysławie na Słowacji, zbudowana przez aptekarza Rudolfa Adlera w 1904 roku.

Na fasadzie budynku znajduje się kamienny posąg Chrystusa Zbawiciela autorstwa rzeźbiarza Alojza Rigelego. Parter jest opuszczony, a na wyższych piętrach znajduje się 10 mieszkań, częściowo zajmowanych przez pracowników Słowackiego Teatru Narodowego. Od 1963 r. budynek jest zabytkiem chronionym kulturowo i stanowi jeden z bardziej wyrazistych przykładów architektury neorenesansowej w Bratysławie. Apteka Salwator znajduje się naprzeciwko monumentalnej katedry św. Marcina i jest częścią większości wycieczek po mieście z przewodnikiem.

W latach 1904-1995 w budynku znajdował się barokowy gabinet najrzadszej jezuickiej apteki z 1727 roku. W skład tych przedmiotów wchodziły: ogromny marmurowy pulpit farmaceutyczny podtrzymywany przez sześć lwów, zabytkowa kasa fiskalna, żyrandol gazowy, zestaw pojemników farmaceutycznych i różne inne meble. Gabinet ten jest wyjątkowy nie tylko ze względu na bogatą barokową dekorację, ale także ze względu na ciekawą historię. W ciągu ponad 300 lat swojego istnienia był czterokrotnie przenoszony. Ponadto był własnością kościelną, prywatną i państwową, a około połowa jego życia jest ściśle związana z zakonem jezuitów.

Historia aptekiZabytkowa szafa aptekarska z dawnej apteki jezuickiej została wykonana około 1727 r. na potrzeby rezydencji św. Marcina w Pressburgu. Niektóre z jej części pochodzą z 1658 roku i prawdopodobnie były częścią apteki. Apteka została założona i podarowana jezuitom w tym samym roku przez arcybiskupa Juraja Lippaya.

W 1727 r. przeprowadzono urzędową kontrolę wszystkich aptek i jezuici otrzymali prawo do prowadzenia apteki i sprzedaży leków. W tym też roku wykonano znaczną część barokowego umeblowania apteki. Po kasacie zakonu jezuitów gabinet został sprzedany w formie licytacji, a w 1775 r. jego pierwszym prywatnym właścicielem został aptekarz Karol Sessel. Następnie w latach 1819-1884 apteka miała kilku właścicieli. W 1833 r. została przeniesiona do pałacu hrabiego Csáky'ego. Od 1884 r. apteka należała do dr Rudolfa Adlera, który zlecił wybudowanie domu św. Salvatora przy ulicy Pańskiej 35 w Bratysławie, gdzie w 1904 r. przeniósł aptekę na parter. Gabinet był podobny do pierwotnego pokoju w rezydencji jezuickiej i został artystycznie zmodyfikowany za pomocą stiuków sufitowych i czterech alegorycznych obrazów namalowanych przez miejscowych malarzy amatorów J. Stztankovicsa i R. Adlera, córki aptekarza. W tym okresie dokonano zmian w szafie aptecznej, uzupełniono ją o takie elementy, jak godziny produkcji wiedeńskiej, zmodyfikowane fryzy na froncie szafy oraz przeszklenie części gablot.

Po śmierci dr Rudolfa Adlera w 1906 r. apteka trafiła w ręce najemców. W 1950 roku stała się własnością publiczną i działała jako apteka do 1995 roku. W tym samym roku zabytkowa szafa z apteki dostała się w ręce prywatne, została zdemontowana i wywieziona poza Bratysławę. Przez następne 15 lat szafa była ukryta przed opinią publiczną i nie było o niej żadnych informacji aż do 2010 r. kiedy to kupił ją prywatny kolekcjoner i farmaceuta dr Erik Kovács. Zlecił on całkowitą renowację szafy i wybudował nowoczesny budynek w Novym Meście nad Wagiem w celu jej zainstalowania. W nowym budynku znalazło się miejsce na aptekę, która jest kopią oryginalnej apteki w domu św. Salwatora, włącznie z kopią oryginalnego stiukowego sufitu i kafelków. W 2018 r. dr Kovács umieścił meble z barokowej apteki w nowych pomieszczeniach i założył tam Muzeum Farmacji u św. Salwatora, udostępniając je ponownie zwiedzającym. Oprócz barokowego gabinetu w muzeum znajduje się bogata kolekcja artefaktów farmaceutycznych pochodzących z XVI wieku.

Miasto Bratysława, po uzyskaniu wyłącznego prawa własności do budynku Apteki św. Salwatora, wyraziło ogromne zainteresowanie przeniesieniem barokowego gabinetu z powrotem do jego pierwotnych pomieszczeń.