Celemantia

Celemantia była rzymskim kasztelem i osadą na terenie dzisiejszej gminy Iža, około 4 km na wschód od Komárna na Słowacji. Jest to największy znany rzymski kasztel na terenie dzisiejszej Słowacji. Stanowił część limesu rzymskiego, strefy granicznej Imperium.

O germańskiej osadzie "Celemantia" na tym terenie wspomina Klaudiusz Ptolemaios w II wieku naszej ery. Nazwa ta może być tożsama z pozostałościami osady cywilnej znalezionej obok kasztelu lub z inną nieznaną osadą, albo też, jak przypuszczają niektórzy historycy, jest to nazwa zarówno kasztelu, jak i pozostałości osady cywilnej.

Budowę kasztelu rozpoczęto w 2. połowie I wieku. Został on zdobyty w czasie wojen markomańskich i spalony przez plemiona germańskie, a następnie odbudowany. Przestał istnieć około 400 r. Ruiny były bardzo dobrze widoczne do końca XVIII wieku, ale później ludzie wykorzystali kamienie z tych budowli do budowy twierdzy i innych budynków w Komárnie.

Według miejscowej legendy rzymski żołnierz, Walenty, trzymał w twierdzy swoje kochanki. Ta fikcyjna historia wyjaśnia pochodzenie nazwy Leányvár, co po węgiersku oznacza Zamek Dziewcząt. Nazwa ta odnosi się jednak prawdopodobnie do faktu, że ruiny zamku zostały podarowane przez króla Węgier Bélę IV mniszkom dominikańskim z Margitsziget, które później zbudowały wśród nich małą twierdzę.

W lipcu 2021 roku Celemantia została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako część zachodniego odcinka Limesu Dunajskiego Cesarstwa Rzymskiego.