Vai Lahi, Niuafo'ou

Vai Lahi to centralne jezioro kraterowe na tongijskiej wyspie Niuafoʻou. Wyspa jest najbardziej wysuniętą na północ wyspą Tonga, najbardziej wysuniętą na północ wyspą Królestwa Tonga i położoną około 570 km na północ od głównej wyspy królestwa, Tongatapu. Niuafoʻou ma kształt pierścienia, który stanowi obrzeże aktywnego wulkanu. W pierścieniu wyspy znajdują się dwa duże jeziora, Vai Lahi i znacznie mniejsze Vai Siʻi, oraz około ośmiu znacznie mniejszych stawów.

Vai Lahi to w przybliżeniu okrągłe jezioro kraterowe o średnicy 4 kilometrów. Obecnie uważa się, że jego powierzchnia, o której w 1935 roku pisano, że znajduje się 23 metry nad poziomem morza, jest zbliżona do poziomu morza. Te same badania, które przyniosły nowe odkrycia, wykazały również, że głębokość jeziora jest znacznie większa, niż wcześniej sądzono; przez długi czas sądzono, że osiąga ono maksymalnie 84 metry, ale ostatnio stwierdzono, że w najgłębszym miejscu ma 121 metrów głębokości. Jezioro ma obwód 15,5 km i powierzchnię 13,6 km2. Vai Lahi ma objętość prawie jednego kilometra sześciennego. Wody jeziora są ciepłe i lekko alkaliczne.

Na jeziorze znajdują się trzy wyspy oraz jedna wyspa zatopiona, która pojawia się, gdy poziom wody spada. Największą z tych wysp jest centralna Motu Lahi. Pozostałe wyspy to Motu Molemole, Motu Siʻi oraz efemeryczna Motu ʻAʻAli.

W całej zapisanej historii Niuafoʻou była sporadycznie aktywna, a w XX wieku doszło do sześciu erupcji. Najbardziej gwałtowna z nich, w 1946 roku, doprowadziła do ewakuacji wyspy.