Elaiussa Sebaste, Erdemli

Elaiussa Sebaste lub Elaeousa Sebaste było starożytnym miastem rzymskim położonym 55 km od Mersin w kierunku Silifke w Cylicji na południowym wybrzeżu Anatolii.

Elaiussa, wywodzi się od słowa elaion, oznaczającego po grecku oliwę. Została założona w II w. p.n.e. na maleńkiej wyspie połączonej ze stałym lądem wąskim przesmykiem na Morzu Śródziemnym.

Oprócz uprawy oliwek do rozwoju miasta przyczyniło się także osiedlenie się tu króla Kapadocji Archelaosa za panowania cesarza rzymskiego Augusta. Zakładając nowe miasto na przesmyku, Archelaus nazwał je Sebaste, co jest greckim odpowiednikiem łacińskiego słowa "Augusta". Miasto weszło w złoty wiek, kiedy cesarz rzymski Wespazjan oczyścił Cylicję z piratów w 74 roku n.e. Pod koniec III wieku n.e. jego znaczenie zaczęło jednak słabnąć, głównie z powodu najazdów sasanidzkiego króla Szapura I w 260 roku, a później Izaurydów. Starożytne źródła opowiadają o historii miasta i o tym, jak kościoły i bazyliki przetrwały do późnego okresu rzymskiego i wczesnego okresu bizantyjskiego. Kiedy w VI wieku n.e. sąsiedni Koryks zaczął się rozwijać, Elaiussa Sebaste powoli znikała ze sceny historii.

Wyspa, na której znajdowała się pierwsza osada, gdzie od 1995 r. prowadzone są wykopaliska pod kierunkiem włoskiej archeolog Eugenii Equini Schneider, jest prawie całkowicie zasypana piaskiem. Pierwotna osada, położona w miejscu, które zapewniało bezpieczeństwo portom po obu stronach wyspy, jest dziś półwyspem. Ruiny łaźni, cysterny, muru obronnego i falochronu można zobaczyć po stronie wychodzącej na zachodnią zatokę półwyspu. Jednak najważniejszymi pozostałościami odkrytymi w mieście są łaźnia, której podłoga jest wyłożona mozaikami, oraz mała bazylika na okrągłej podstawie.

Po przeciwnej stronie drogi D.400, która dzieli Elaiussę i Sebaste, stoi dziś teatr z II w. n.e. niezwykle mała budowla z 23 rzędami siedzeń, której schody i dekoracje uległy wielowiekowej grabieży. Obok teatru znajduje się agora, zbudowana najprawdopodobniej w okresie cesarskim. Przy wejściu do agory, otoczonej na wpół zniszczonym murem obronnym, wznosiły się niegdyś dwie monumentalne fontanny w kształcie lwów. Wewnątrz agory znajduje się duży kościół, którego posadzka jest zasypana piaskiem, aby chronić mozaikowy chodnik. Jedyna świątynia Elaiussy stoi poza miastem, na wzgórzu z widokiem na morze. Do dziś zachowały się tylko dwie z korynckich kolumn tej świątyni, która pierwotnie miała dwanaście kolumn na dłuższym i sześć na krótszym boku. Duży kompleks łaźni wśród gajów cytrynowych między świątynią a agorą został zbudowany techniką charakterystyczną dla okresu starożytnego Rzymu i rzadko stosowaną w Anatolii.

W ruinach Elaiussa Sebaste znajduje się również najbogatsza i najbardziej imponująca nekropolia wśród miast starożytnej Cylicji. W "Alei Grobów", położonej na wzgórzu na północ od miasta, zachowało się blisko sto grobów o różnych kształtach i rozmiarach, rozrzuconych wśród drzew cytrynowych. Godne uwagi są estetyczne formy tych monumentalnych grobów z Trachei w Cylicji.

Dwa wejścia do miasta zdobią również starożytne akwedukty, które doprowadzały wodę do ruin z rzeki Lamos. Szczególnie akwedukt na zachód od miasta jest w stosunkowo dobrym stanie. Przed wiekami akwedukty te tworzyły system kanałów, które biegły aż do Koryksu.

Na niewielkim wzniesieniu, dokładnie naprzeciwko akweduktu, znajduje się przykryty sarkofag. Znany jako "Grób Księżniczki", sarkofag ten jest doskonałym przykładem anatolijskiej tradycji grobowej.