Ham House, Londyn

Ham House to XVII-wieczny dom położony w formalnych ogrodach nad brzegiem Tamizy w Ham, na południe od Richmond, w londyńskiej dzielnicy Richmond upon Thames. Pierwotny dom został ukończony w 1610 roku przez Thomasa Vavasoura, elżbietańskiego dworzanina i marszałka rycerskiego Jakuba I. Następnie został wydzierżawiony, a później kupiony przez Williama Murraya, bliskiego przyjaciela i zwolennika Karola I. W czasie angielskiej wojny dom i znaczna część posiadłości zostały skonfiskowane, ale żona Murraya, Katarzyna, odzyskała je po zapłaceniu grzywny. W czasach protektoratu jego córka Elżbieta, hrabina Dysart po śmierci ojca w 1655 r. z powodzeniem poradziła sobie z panującymi nastrojami antykrólewskimi i zachowała kontrolę nad majątkiem.

Największy rozkwit domu nastąpił po drugim małżeństwie Elżbiety z Johnem Maitlandem, księciem Lauderdale, w 1672 roku. Lauderdalowie odgrywali ważne role na dworze przywróconego do władzy Karola II, książę był członkiem ministerstwa kabały i piastował ważne stanowiska w Szkocji, księżna zaś wywierała znaczne wpływy społeczne i polityczne. W Ham rozpoczęli ambitny program rozbudowy i upiększania. Dom został prawie dwukrotnie powiększony i wyposażony w prywatne apartamenty dla księcia i księżnej, a także książęce apartamenty dla gości. Dom został urządzony zgodnie z najwyższymi standardami dworskiego smaku i udekorowany z "przepychem, który przewyższał nawet to, co przystawało do ich wyniosłej rangi". Lauderdalowie zgromadzili godne uwagi kolekcje obrazów, gobelinów i mebli, a także przeprojektowali ogrody i tereny, aby odzwierciedlały status ich samych oraz ich gości.

Po śmierci księżnej posiadłość przeszła w ręce jej potomków. Od czasu do czasu w domu dokonywano poważnych zmian, jak na przykład przebudowa przeprowadzona przez Lionela Tollemache'a, czwartego hrabiego Dysart, w latach trzydziestych XVII wieku. W większości przypadków późniejsze pokolenia właścicieli skupiały się na zachowaniu domu i jego zbiorów. Rodzina nie zachowała wysokiej pozycji na dworze, jaką Lauderdalowie zajmowali za czasów Karola II, a w wyniku rodzinnego ekscentryzmu i rezerwy piąty hrabia odrzucił prośbę króla Jerzego III o odwiedzenie Ham. Po śmierci 9. hrabiego - ostatniego hrabiego, który mieszkał w Ham - w 1935 roku dom przeszedł w ręce jego drugiego kuzyna, Lyonela, który wraz z synem, majorem Lyonelem Tollemache, przekazał go w 1948 roku National Trust. W drugiej połowie XX wieku dom i ogrody zostały otwarte dla publiczności i poddane gruntownej renowacji i badaniom. Posiadłość stała się popularnym miejscem kręcenia filmów dla produkcji kinowych i telewizyjnych, w których wykorzystuje się jej historyczne wnętrza i ogrody.

Dom jest zbudowany z czerwonej cegły i został pierwotnie wzniesiony na tradycyjnym planie litery H z epoki elżbietańskiej; południowy front ogrodowy został wypełniony podczas przebudowy przez Lauderdalesów. Architekt domu Vavasourów nie jest znany, choć istnieją rysunki Roberta Smythsona i jego syna Johna. Lauderdalowie najpierw konsultowali się z Williamem Bruce'em, kuzynem księżnej, ale ostatecznie do przebudowy zatrudnili Williama Samwella. Ham zachował wiele oryginalnych elementów wyposażenia i umeblowania w stylu jakobińskim i karolińskim, w większości w niezwykle dobrym stanie, i jest "rzadkim świadectwem XVII-wiecznego luksusu i smaku". Dom jest zabytkiem klasy I, a w 2015 r. otrzymał akredytację muzealną od Arts Council England. Jego park i ogrody formalne są wpisane na listę Grade II*. Bridget Cherry w poprawionej wersji London: South Pevsner, opublikowanej w 2002 r. przyznała, że wygląd zewnętrzny Ham "nie jest tak atrakcyjny jak innych domów z tego okresu", ale zauważyła, że wnętrze jest "bardzo interesujące pod względem architektonicznym i dekoracyjnym". Krytyk John Julius Norwich opisał ten dom jako "wehikuł czasu - zamykający nas w eleganckim, bogatym świecie Van Dycka i Lely'ego".