Wąsatka

Wąsatka – gatunek niewielkiego ptaka osiadłego lub koczującego z rodziny wąsatek, której jest jedynym przedstawicielem i zaliczany wcześniej był do ogoniatek, pokrzewek lub tymaliowatych. Takson ten najbliżej spokrewniony jest ze skowronkami. Zamieszkuje Europę na wschód od Polski na północy i Ukrainy na południu, Azję Mniejszą, Azję Środkową aż po północno-wschodnie Chiny. W Polsce nieliczny lub bardzo nieliczny ptak lęgowy niżu, częstszy na zachodzie kraju. Wyróżniono kilka podgatunków P. biarmicus:

• P. biarmicus biarmicus – zachodnia, środkowa i południowa Europa do południowo-zachodniej Rosji, Bałkanów i zachodniej Turcji.
• P. biarmicus kosswigi – południowo-środkowa Turcja.
• P. biarmicus russicus – wschodnio-środkowa i wschodnia Europa przez południową Rosję do północno-wschodnich Chin, Mongolii, Kazachstanu i środkowej Turcji.

Cechy gatunku

Upierzenie ogólnie jasnocynamonowe. Bardzo długi, schodkowato zwężający się ogon i krótkie skrzydła. Dziób ostry, lekko wygięty. U samców głowa i kark jasnoszare, na bokach głowy charakterystyczne, czarne plamy w kształcie „wąsów”, które widoczne są z daleka. Grzbiet, ogon i lotki cynamonowordzawe, spód ciała biały z lekkim, różowym odcieniem. Barki rdzawożółte. Skrzydła w podłużne pasy brązowo-czarno-białe. Pokrywy podogonowe czarne. Samice mają głowę cynamonowobrązową bez „wąsów”, beżowe pokrywy podogonowe i ogólnie bardziej matowe upierzenie. Młode podobne do samic, lecz z czarnym grzbietem i pokrywami podogonowymi.

Wymiary średnie

długość ciała: 13 cm rozpiętość skrzydeł: 16–18 cm masa ciała: ok. 14 g

Biotop

Rozległe połacie trzcin na obrzeżach jezior i zarośnięte starorzecza.

Gniazdo

Umieszczone nisko nad wodą w pałkach lub trzcinach. Jest zbudowane z suchych liści trzciny i wyścielone jej kwiatostanami.

Jaja

Dwa lęgi w roku – pod koniec kwietnia i w czerwcu. W zniesieniu 5–7 jaj o średnich wymiarach 18×14 mm, białych z rzadkimi ciemnobrązowymi plamkami i żyłkami.

Wysiadywanie

Od zniesienia ostatniego jaja trwa przez okres 12–13 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po 10–13 dniach.

Pożywienie

Głównie owady.

Ochrona

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Zalecana ochrona biotopów lęgowych.