Fakty o: Żołna zwyczajna
Żołna zwyczajna, żołna, żołna pospolita, żołna pszczołojad – gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny żołn, zamieszkujący południową i wschodnią Europę, tylko lokalnie na północ od Alp i Karpat, a także zachodnią i środkową Azję i lokalnie w Afryce – północno-zachodniej i południowej. Wędrówki w V i VIII. Zimuje w Afryce na południe od Sahary. W Polsce najwcześniejsze wzmianki o lęgach pochodzą z XVIII i XIX w. Obecnie skrajnie nielicznie, choć regularnie gnieździ się w części południowo-wschodniej kraju, lęgi znane są także od początku XXI wieku na Dolnym Śląsku. Nie wyróżnia się podgatunków.
Cechy gatunku
Słabo zaznaczony dymorfizm płciowy. Czoło białe, wierzch głowy i kark rdzawobrązowy, czarna pręga przez oko. Gardło żółtawe, oddzielone czarną przepaską od błękitnego spodu. Barki, grzbiet i kuper złotooliwkowe (samica ma grzbiet oliwkowozielony, a pozostałe barwy mniej kontrastowe), skrzydła błękitno-zielone, pokrywy skrzydłowe i lotki drugorzędowe brązowe. Oliwkowozielony ogon, a środkowa para sterówek dłuższa od pozostałych o około 3 cm.
- Wymiary średnie
- dł. ciała ok. 23–25 cmrozpiętość skrzydeł ok. 43–48 cmmasa ciała ok. 45–55 g
- Biotop
- Wysokie, piaszczyste urwiska, zarówno naturalne jak i sztuczne. Również skarpy (wąwozy) lessowe.
- Gniazdo
- Długa (do 2 m), samodzielnie wygrzebana nora w urwisku.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w połowie czerwca 5 do 6 jaj.
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane przez okres około 20 dni przez obydwoje rodziców, choć udział samca jest ograniczony. Pisklęta opuszczają gniazdo po 30 dniach.
- Pożywienie
- Chwytane w locie owady, głównie błonkówki, chrząszcze, ważki, motyle, muchówki i prostoskrzydłe. Żądłówki miażdży końcem dzioba, aby uniknąć użądlenia. Jednak historie o niszczeniu rodzin pszczelich (nazwa gat. apiaster) są nieprawdziwe – z żądłówek chwyta przede wszystkim osy.
Filatelistyka
Poczta Polska wyemitowała 31 lipca 2014 r. znaczek pocztowy przedstawiający żołnę zwyczajną o nominale 5,50 zł. Autorem projektu znaczka była Marzanna Dąbrowska. Znaczek wydrukowano techniką offsetową, na papierze fluorescencyjnym, w nakładzie 200 000 sztuk.
Irlandię