San Salvatore in Agna, Montale

Opactwo San Salvatore in Agna znajduje się przy Via Antonio Gramsci, w gminie Montale, w prowincji Pistoia. Nazwa pochodzi od położenia klasztoru, który znajduje się u wylotu na równinie doliny apenińskiego potoku Agna, który przepływa w jego pobliżu.

Klasztor jest udokumentowany już w 772 r. jako klasztor królewski, i podobnie jak inne podobne instytucje, był ważnym ośrodkiem gospodarczym, bogatym w ziemię, domy, renty i inne dobra. W czasach karolińskich stanowił osobistą własność żon i córek władców, do tego stopnia, że określano go mianem "klasztoru królowej". W tamtych czasach znany był również jako San Salvatore "in Alina", prawdopodobnie od nazwy miejscowości zwanej obecnie Agliana, która musiała być bardzo znana we wczesnym średniowieczu.

Kompleks klasztorny powstał w pobliżu szlaku przecinającego Apeniny, alternatywnego w stosunku do tego, który prowadził do Pistoi, w kierunku starożytnego i ważnego Badia a Taona i w ścisłym związku ze szlakiem piemonckim wywodzącym się ze starożytnej Kasji, a co za tym idzie, prawdopodobnie od samego początku pełnił funkcję hospitium.

Był on zależny od opactwa San Salvatore z Brescii. Od X wieku, przynajmniej przez pewien czas, nie był już własnością królewską i przeszedł w posiadanie potężnych hrabiów Guidi, którzy mieli rozległe posiadłości w całej dolinie Agny. W X wieku został powierzony biskupowi Fiesole, choć zawsze pozostawał związany z diecezją Pistoia; w następnym stuleciu został przyłączony do fiesolskiego klasztoru San Bartolomeo, a w 1440 roku przeszedł w ręce kanoników regularnych laterańskich.

Kościół, będący częścią większego kompleksu budowlanego, pozostałością po dawnym klasztorze, jest jednonawowy, w kształcie krzyża łacińskiego, z trzema absydami, których zewnętrzną powierzchnię przecinają małe łuki w stylu lombardzkim.

Na szczególną uwagę zasługuje krypta apsydowa, podzielona niskimi, częściowo nagimi kolumnami, w których znajduje się kilka kapiteli ozdobionych motywami roślinnymi, pochodzących z X-XI wieku.

Obecny budynek został poddany radykalnej renowacji około 1920 r. w celu podkreślenia cech romańskich.