Allifae, Alife

Allifae - starożytne miasto we Włoszech, ośrodek pochodzenia oscylijskiego lub samnickiego, położone w dolinie Vulturnus, u podnóża wyniosłej grupy górskiej zwanej obecnie Monte Matese, około 40 km na północny zachód od Telesii i 27 km na wschód-północny zachód od Teano.

Leżało blisko granic Kampanii i jest wymieniane wśród miast kampańskich przez Pliniusza i Syliusza Italczyka, ale Strabo wyraźnie nazywa je miastem samnickim. To, że było nim we wcześniejszym okresie, jest pewne, ponieważ znajdujemy o nim wielokrotne wzmianki w wojnach Rzymian z tym ludem. Allifae było wielokrotnie zdobywane przez Rzymian, po raz pierwszy w 326 roku p.n.e. podczas drugiej wojny samnickiej; Liwiusz napisał: "Trzy miasta wpadły w ich ręce, Allifæ, Callifæ i Ruffrium, a przyległy kraj w dużej części został, po pierwszym przybyciu konsulów, całkowicie spustoszony".

Rzymianie utracili jednak kontrolę wkrótce potem, w 310 r. p.n.e.: "Podczas tych działań w Etrurii drugi konsul CM. Rutilus odbił szturmem Allife z rąk Samnitów, a wiele ich twierdz i mniejszych miast zostało zniszczonych lub poddało się bez szwanku".

Kulminacja walk nastąpiła trzy lata później, w 307 r. p.n.e.: "Prokonsul Kwintus Fabiusz stoczył w pobliżu miasta Allifae zaciętą bitwę z armią Samnitów. Zwycięstwo było całkowite, wrogowie zostali wyparci z pola i ścigani aż do swojego obozu; nie mogliby go utrzymać, gdyby nie pozostało bardzo mało światła dziennego.. W nocy rozstawiono straże, aby nikt nie mógł uciec. Następnego dnia, zanim jeszcze było widno, zaczęli się poddawać. Sprzymierzeńcy Samnitów.. zostali sprzedani w niewolę, w liczbie siedmiu tysięcy. Tych, którzy podawali się za obywateli hernickich, zatrzymano oddzielnie w areszcie, a Fabiusz wysłał ich wszystkich do senatu w Rzymie. Tam przeprowadzono dochodzenie, czy zostali wcieleni do wojska, czy też dobrowolnie walczyli za Samnitów przeciwko Rzymianom, po czym rozdzielono ich między Latynów, aby ich strzegli."

Podczas drugiej wojny punickiej jego terytorium było na przemian przemierzane lub zajmowane przez Rzymian i Hannibala, ale o samym mieście nie ma żadnej wzmianki. Strabo mówi o nim jako o jednym z nielicznych miast Samnitów, które przetrwały klęski wojny społecznej, a od Cycerona dowiadujemy się, że posiadało rozległe i żyzne terytorium w dolinie Vulturnus, które, jak się wydaje, przylegało do terytorium Venafrum. Według Liber Coloniarum, triumwirowie założyli tam kolonię, a jej kolonialną rangę, choć Pliniusz o niej nie wspomina, potwierdzają inskrypcje. Świadczą one również o tym, że w czasach Imperium Rzymskiego nadal było to ważne miejsce, a za panowania Hadriana zostało ozdobione wieloma nowymi budynkami publicznymi.

Według itinerariów znajduje się na bezpośredniej drodze z Rzymu do Benewentu przez Via Latina, w odległości 17 mil od Teanum i 43 mil od Benewentu, ale ta ostatnia liczba jest z pewnością zbyt duża.

Nie wiadomo, gdzie znajdowało się miasto samnickie, które w IV w. p.n.e. miało własną monetę; miasto rzymskie leżało na terenie dzisiejszych gmin Alife i Sant'Angelo d'Alife, a jego mury otaczają zachowane pozostałości dużych łaźni i teatru.