Cales

Cales to starożytne miasto w Kampanii, w dzisiejszej gminie Calvi Risorta w południowych Włoszech, należące pierwotnie do rodu Aurunci/Ausoni, leżące przy Via Latina.

Rzymianie zdobyli je w 335 r. p.n.e. i założyli kolonię na prawach łacińskich, liczącą 2500 mieszkańców. Cales było początkowo centrum rzymskiego dominium w Kampanii. Do okresu po 335 r. należą liczne srebrne i brązowe monety z napisem Caleno. Było ważną bazą w wojnie z Hannibalem, a w końcu odmówiło dalszych kontrybucji na rzecz wojny. Przed 184 r. p.n.e. wysłano tam więcej osadników. Po wojnie społecznej stało się municipium. Dzięki żyzności terytorium i produkcji czarnej glazurowanej ceramiki, którą eksportowano nawet do Etrurii, miasto dobrze prosperowało. Pod koniec III w. p.n.e. pojawia się jako kolonia, a w V w. n.e. staje się siedzibą biskupią, którą jest nadal, choć obecnie jest to jedynie wioska. Katedra z XII w. ma rzeźbiony portal i trzy absydy ozdobione małymi łukami i pilastrami, a także piękną ambonę i tron biskupi z marmurowej mozaiki. W pobliżu znajdują się dwie groty, które były używane do kultu chrześcijańskiego i zawierają freski z X i XI wieku. Inskrypcje wymieniają sześć bram miasta; są tu też liczne pozostałości starożytności, zwłaszcza amfiteatru i teatru, domniemanej świątyni i innych budowli.

W 1883 r. odkryto kilka grobów należących do rzymskiej nekropolii.