Area archeologica di Capo Colonna, Crotone

Świątynia Junony Lacinii to zrujnowana starożytna grecka świątynia poświęcona Herze, znajdująca się na Capo Colonna w Kalabrii we Włoszech, niedaleko Crotone. Pozostałością po niej jest kolumna dorycka z kapitałem, o wysokości około 27 stóp. Na miejscu widziano pozostałości marmurowych dachówek, a fragmenty architektury zostały odkopane w latach 1886-1887 przez Archaeological Institute of America. Znalezione rzeźby zostały w większości ponownie zakopane, ale kilka fragmentów, ozdobne terakoty i inskrypcja dedykacyjna Herze z VI w. p.n.e. będące w prywatnym posiadaniu w Crotone, zostały opisane przez F. von Duhna w Notizie degli scavi.

Za datę wzniesienia świątyni przyjmuje się lata 480-440 p.n.e.; nie odnotował jej żaden starożytny pisarz. Uważa się, że świątynia została założona przez Herkulesa po tym, jak zabił on rozbójnika Licyniusza, który próbował ukraść bydło Geryona.

Świątynia została opisana jako "być może najwspanialsza w południowych Włoszech". W V w. p.n.e. przeniesiono tam skarbiec federalny Ligi Italiockiej, który pozostał tam do czasu przeniesienia do Heraklei koło Tarentum.

Przed ewakuacją z Italii w 206 r. p.n.e. pod koniec drugiej wojny punickiej, Hannibal poświęcił brązową tablicę z napisami w językach punickim i greckim, na której wyszczególnił swoje osiągnięcia. W 173 r. p.n.e. cenzor Kwintus Fulwiusz Flakus poświęcił w Rzymie świątynię Fortuna Equestris, na potrzeby której zdjął marmurowe płytki z dachu świątyni Junony. W 172 roku, z żalu po tragicznych wieściach o swoich synach, Flaccus powiesił się. "Istniało powszechne przekonanie, że został on doprowadzony do szaleństwa przez Junonę Łacinię, w gniewie z powodu splądrowania przez niego jej świątyni". Senat nakazał zwrócić płytki, ale "ponieważ nie było nikogo, kto wiedziałby, jak je wymienić, pozostawiono je na dziedzińcu świątyni".

Cyceron cytuje Coeliusa Antypatera, który twierdzi, że w świątyni znajdowała się złota kolumna. Hannibal chciał wiedzieć, czy jest ona z litego złota, więc wywiercił w niej otwór i stwierdziwszy, że jest lita, postanowił zabrać ją z powrotem do Kartaginy. Następnej nocy Junona ukazała mu się we śnie i zagroziła, że jeśli ją zabierze, straci swoje pozostałe dobre oko. Hannibal posłuchał ostrzeżenia; kazał odlać z wiórów wiertła mały posążek jałówki - świętej dla Junony - i zamontować go na szczycie kolumny.

Mówi się, że świątynia była jeszcze w XVI w. dość kompletna, ale została zniszczona pod budowę pałacu biskupiego w Crotone.