Sperlonga sculptures

Rzeźby ze Sperlongi to duży i skomplikowany zespół starożytnych rzeźb odkrytych w 1957 r. na terenie dawnej willi cesarza Tyberiusza w Sperlondze, na wybrzeżu między Rzymem a Neapolem. Jak wynika z rekonstrukcji, rzeźby zostały ułożone w grupy wokół wnętrza dużej naturalnej groty od strony morza, w której Tyberiusz spożywał posiłki; wielu badaczy uważa, że to on zlecił ich instalację. Grupy przedstawiają sceny z opowieści o homeryckim bohaterze Odyseuszu i są wykonane w stylu hellenistycznego "baroku", "głośnego, pełnego rozmachu baroku", ale powszechnie uważa się, że pochodzą z okresu wczesnego cesarstwa.

Jak wspominają Tacyt i Suetoniusz, grota zawaliła się w 26 r. n.e. prawie zabijając Tyberiusza, i albo wtedy, albo podczas późniejszego upadku rzeźby zostały zmiażdżone na tysiące fragmentów, tak że współczesne rekonstrukcje mają wiele brakujących elementów. W 1963 r. w Sperlondze powstało muzeum, w którym wystawiono zrekonstruowane rzeźby i inne znaleziska z willi, wraz z odlewami rekonstrukcji dużych grup, które klasycystka Mary Beard określiła jako "twórcze rekonstrukcje". Tak jak na pierwszym zdjęciu, wiele elementów można zobaczyć dwukrotnie - jako sklejone oryginały oraz jako rekonstrukcje wykonane przy użyciu odlewów gipsowych oryginalnych elementów, uzupełnionych na podstawie domysłów.

Jak zwykle rekonstruowano, rzeźby były rozmieszczone w czterech głównych grupach wokół sztucznego, okrągłego basenu zajmującego większą część groty i łączącego się z większym basenem na zewnątrz, znajdującym się na wyspie w centrum okręgu. Na tyłach groty, po prawej stronie, znajdowała się grupa przedstawiająca oślepienie cyklopa Polifema przez Odyseusza i jego ludzi, zdominowana przez ogromną postać Polifema leżącego pijanego. Naprzeciwko niej, na wysepce pośrodku basenu, znajdowała się grupa przedstawiająca statek Odyseusza zaatakowany przez potwora Scyllę. Dwie mniejsze grupy umieszczone po bokach otworu basenu wychodzącego na zewnątrz są zwykle interpretowane jako "grupa Pasquino" - po lewej stronie Odyseusz niosący ciało Achillesa z pola bitwy, a po prawej Odys zdradzający Diomedesa po tym, jak kradną z Troi kultowy wizerunek Palladium w trakcie jej oblężenia przez Greków.

W niszy w skale nad wejściem do groty znajduje się Ganimeda unoszona przez orła, w przebraniu Zeusa, pochodząca najwyraźniej z tego samego okresu, co grupy Odyseusza. Niektóre inne posągi znajdujące się wokół groty wydają się należeć zarówno do wcześniejszych, jak i późniejszych okresów i zostały wyłączone z ogólnych komentarzy. Rzeźby zostały zaprojektowane tak, by można je było oglądać z triclinium lub jadalni z kanapami, przypuszczalnie wewnątrz co najmniej namiotu lub "pawilonu świetlnego", ustawionego na prostokątnej wyspie w stawie rybnym biegnącym do groty, a także przypuszczalnie spacerując wokół samej groty i ewentualnie kąpiąc się w basenie. Prawdopodobnie były one sztucznie oświetlone, zwłaszcza w nocy, ponieważ tylna część groty była dość ciemna nawet w świetle dziennym. Grota była również ozdobiona "sztucznymi stalaktytami i inkrustacjami" oraz kolorową podłogą z opus sectile, a w "pomieszczeniu" na lewo od grupy Polifema na ścianach zamontowano szereg masek teatralnych, które miały być oświetlone od tyłu.