Baths of Decius, Rzym

Łaźnie Decjusza były kompleksem term wybudowanym na Awentynie przez cesarza Decjusza w 249 lub 252 roku. Znajdowały się one pomiędzy dzisiejszymi kościołami Santo Alessio i Santa Prisca, na Vigna Torlonia, pod piazza del Tempio di Diana i Casale Maccharini Torlonia, w którym znajdują się pozostałości łaźni. Zachowały się także inne ruiny łaźni.

Wcześniejsze budowle na tym terenie również pozostawiły ślady, które można zobaczyć w piwnicach Casale Torlonia i pod placem Tempio di Diana. Budynki te wykazują coś w rodzaju opus quasi reticulatum, ze śladami dekoracji z malowanego stiuku imitującego marmur w Pierwszym Stylu Pompejańskim, najstarszym świadectwem tego stylu w Rzymie, datowanym na ostatnią ćwierć II wieku p.n.e. Inny budynek na tym terenie jest bogato zdobiony mozaikami i malowidłami ściennymi przedstawiającymi maski, kwiaty i pejzaże. Budynek pochodzi z okresu Trajana i mógł być Privata Traiani, prywatną rezydencją Trajana, zanim został cesarzem, o której wiadomo, że znajdowała się w tej okolicy, lub jedną z rezydencji Decjusza.

Głównym źródłem informacji o wyglądzie Łaźni Decjusza jest plan wykonany przez Andreę Palladia, znajdujący się obecnie w kolekcji księcia Devonshire. Kompleks miał wymiary 70 na 35 metrów, w tym apsydę należącą do auli w południowym narożniku. Zbudowano je z myślą o zamożnych i wyrafinowanych mieszkańcach Awentynu, w przeciwieństwie do pobliskich Łaźni Karakalli, które były większe, ale przeznaczone do masowego użytku dla mieszkańców Regio XII. Zdobiły je dzieła sztuki, w tym niemowlę Herkules z zielonego bazaltu i śpiący Endymion, oba obecnie znajdujące się w Muzeach Kapitolińskich. Kompleks jest wzmiankowany w kilku inskrypcjach, które nie tylko potwierdzają jego lokalizację, ale także podają pewne szczegóły dotyczące jego historii, takie jak dwie renowacje, raz przez Konstancjusza I lub Konstancjusza II, a drugi raz w 414 r. za czasów Honoriusza przez Caecina Deciusa Acinatiusa Albinusa, po zniszczeniach dokonanych podczas splądrowania Rzymu przez Alaryka.