Szczekuszkowate

Zasięg występowania

Rodzina obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej, we wschodniej Europie i w południowo-wschodniej Azji.

Charakterystyka

Długość ciała (bez ogona) 110–260 mm, długość ucha 14–39 mm, długość tylnej stopy 22–43 mm; masa ciała 40–360 g. Mają rozmiar szczura, jednak w przeciwieństwie do niego nie mają ogona. Ich tylne kończyny są nieco dłuższe od przednich, a uszy zaokrąglone. Poruszają się skokami, jak zając. Żyją w górach lub na stepach, przeważnie w stadkach. Kopią w ziemi nory mające liczne wejścia. Odżywiają się roślinami. Przed zimą w norach gromadzą zapasy suszonych traw. Na zimę zapadają w płytki sen, w czasie którego przebudzają się i odżywiają zgromadzonymi zapasami. U różnych gatunków ciąża trwa 20–32 dni, w ciągu roku samica wydaje 2–4 mioty, po kilka młodych w każdym.

Etymologia

• Ochotona i Ogotoma: mongolska nazwa ochodona dla szczekuszki. Gatunek typowy: Ogotoma pallasi J.E. Gray, 1867 (Ogotoma).
• Pika: tunguska nazwa peeka dla szczekuszki. Gatunek typowy: Lepus alpinus Pallas, 1773.
• Lagomys: gr. λαγως lagōs „zając”; μυς mus, μυος muos „mysz”. Gatunek typowy: Lepus alpinus Pallas, 1773.
• Abra (Abrama): tybetańska nazwa abra dla szczekuszki. Gatunek typowy: Lagomys curzoniae Hodgson, 1857.
• Tibetholagus (Tibetolagus): Tybet; gr. λαγως lagōs „zając”. Gatunek typowy: Lagomys koslowi Büchner, 1894.
• Conothoa: anagram nazwy rodzajowej Ochotona Link, 1795. Gatunek typowy: Lagomys roylii Ogilby, 1839.
• Lagotona: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Lagos Palmer, 1904 oraz Ochotona Link, 1795. Gatunek typowy: Lepus pusilla Pallas, 1769.
• Argyrotona: gr. αργυρος arguros „srebro”, od αργος argos „lśniący, błyszczący”; rodzaj Ochotona Link, 1795. Gatunek typowy: Ochotona thibetana A. Milne-Edwards, 1871.
• Buchneria: Eugen Büchner (1861–1913), rosyjski zoolog niemieckiego pochodzenia.

Podział systematyczny

Do rodziny należy jeden rodzaj Ochotona Link, 1795 – szczekuszka z następującymi podrodzajami i gatunkami:

• Podrodzaj: Ochotona Link, 1795
  • Ochotona dauurica (Pallas, 1776) – szczekuszka dauryjska
  • Ochotona thibetana (A. Milne-Edwards, 1871) – szczekuszka górska
  • Ochotona syrinx Thomas, 1911 – szczekuszka syczuańska
  • Ochotona cansus Lyon, 1907 – szczekuszka chińska
  • Ochotona nubrica Thomas, 1922 – szczekuszka norowa
  • Ochotona curzoniae (Hodgson, 1858) – szczekuszka czarnowarga
  • Ochotona thomasi Argyropulo, 1948 – szczekuszka stokowa
• Podrodzaj: Pika Lácèpède, 1799
  • Ochotona alpina (Pallas, 1773) – szczekuszka ałtajska
  • Ochotona turuchanensis Naumov, 1934 – szczekuszka jenisejska
  • Ochotona hyperborea (Pallas, 1811) – szczekuszka północna
  • Ochotona mantchurica Thomas, 1909 – szczekuszka mandżurska
  • Ochotona hoffmanni Formozov, Yakhontov & Dmitriev, 1996 – szczekuszka skalna
  • Ochotona coreana J.A. Allen & Andrews, 1913
  • Ochotona pallasi (J.E. Gray, 1867) – szczekuszka mongolska
  • Ochotona opaca Argyropulo, 1939
  • Ochotona argentata Howell, 1928 – szczekuszka srebrzysta
  • Ochotona princeps (Richardson, 1828) – szczekuszka amerykańska
  • Ochotona collaris (Nelson, 1893) – szczekuszka obrożna
• Podrodzaj: Lagotona Kretzoi, 1941
  • Ochotona pusilla (Pallas, 1769) – szczekuszka malutka
• Podrodzaj: Conothoa Lyon, 1904
  • Ochotona macrotis (Günther, 1875) – szczekuszka wielkoucha
  • Ochotona roylii (Ogilby, 1839) – szczekuszka nepalska
  • Ochotona rufescens (J.E. Gray, 1842) – szczekuszka rdzawa
  • Ochotona forresti Thomas, 1923 – szczekuszka bhutańska
  • Ochotona ladacensis (Günther, 1875) – szczekuszka płowa
  • Ochotona rutila (Severtzov, 1873) – szczekuszka turkiestańska
  • Ochotona koslowi (Büchner, 1894) – szczekuszka murawowa
  • Ochotona erythrotis (Büchner, 1890) – szczekuszka rudoucha
  • Ochotona gloveri Thomas, 1922 – szczekuszka długonosa
  • Ochotona iliensis Li & Ma, 1986 – szczekuszka urwiskowa