Gadożer zwyczajny

Krótkołapty wężojad, znany również jako krótkołapty orzeł, to fascynujący ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Jego naukowa nazwa, Circaetus gallicus, łączy starogreckie słowa oznaczające jastrzębia (kirkos) i orła (aetos), podczas gdy "gallicus" oznacza "z Galii".

Można je spotkać na szerokim obszarze, od basenu Morza Śródziemnego po Rosję, Bliski Wschód, Azję Zachodnią, Subkontynent Indyjski i niektóre wyspy Indonezji. Migrują do Afryki subsaharyjskiej z północnych regionów Morza Śródziemnego około września i października, powracając w kwietniu i maju. Ptaki zamieszkujące Bliski i Daleki Wschód mają tendencję do pozostawania na miejscu przez cały rok.

Te ptaki preferują siedliska takie jak otwarte równiny, suche zarośla, podnóża gór i półpustynie. Potrzebują drzew do gniazdowania i otwartych przestrzeni do polowania. Dorosłe krótkołapty wężojady są średniej wielkości, mierzą około 62–67 cm długości z rozpiętością skrzydeł wynoszącą 170–185 cm. Ważą od 1,2 do 2,3 kg. Można je rozpoznać po białych spodach, szarobrązowych górnych częściach ciała, jasnej brodzie, gardle i górnej części piersi. Ich ogon ma 3 lub 4 pręgi, a głowa jest zaokrąglona jak u sowy z jasnymi żółtymi oczami i lekko prążkowanymi spodami skrzydeł.

W przeciwieństwie do niektórych swoich krewnych, te orły spędzają dużo czasu na szybowaniu, często polując z wysokości do 500 metrów. Ich dieta składa się głównie z gadów, szczególnie węży, ale jedzą także jaszczurki, małe ssaki, ptaki i duże owady. Zazwyczaj są ciche, ale mogą wydawać dźwięki przypominające muzyczne gwizdanie. W okresie lęgowym składają zazwyczaj jedno jajo, a dożywają nawet 17 lat.

Niestety, w Europie te orły odnotowały znaczący spadek liczebności z powodu zmian w rolnictwie i użytkowaniu ziemi, co sprawia, że są rzadkie w kilku krajach. Działania na rzecz ochrony są kluczowe dla ich przetrwania. Jednak na Bliskim i Dalekim Wschodzie krótkołapty wężojad nie jest obecnie zagrożony.

Ciekawostką jest, że historyczne obserwacje Buffona wykazały, iż te orły, trzymane w niewoli, jadły myszy i żaby. Znane francuskim rolnikom jako Jean-de-blanc, były niesławne z powodu rabowania kurników.