Kaszanka

Charakterystyka wyrobu

Kaszankę w warunkach domowych wytwarza się głównie przy okazji świniobicia, kiedy jest dostępna świeża krew. Podstawowe przyprawy to cebula, pieprz i majeranek.

Kaszanka jest koloru ciemnobrązowego (od krwi i kaszy) i ma najczęściej osłonkę z jelita. W zależności od regionu i producenta wytwarzane są produkty grubsze lub cieńsze. Krupniok zazwyczaj ma kształt typowej kiełbasy grubości do 5 cm.

Pierwsze w Polsce „Święto Krupnioka” odbyło się 28 maja 2011 w Nikiszowcu, zabytkowej dzielnicy Katowic.

Do wyrobu kaszanki używa się kaszy gryczanej lub jęczmiennej. Rozróżnia się też kaszankę pieczoną, jak i parzoną (gotowaną po napełnieniu).

Wyrobem podobnym do kaszanki jest bułczanka (śl. żymlok, w regionie łódzkim czarne), gdzie kasza zastąpiona jest miękiszem bułki. Kaszankę przypomina również kadrel, który składa się przede wszystkim z krwi i kawałków słoniny.

Inną potrawą przypominającą kaszankę jest szewska kasza, zapiekana mieszanka mielonej śledziony i kaszy gryczanej.

Rys historyczny

Do Polski kaszanka, potrawa co najmniej do XVII wieku tam nieznana, trafiła prawdopodobnie z Niemiec przez Śląsk. Oto o jakiej ciekawostce kulinarnej pisał Jan Chryzostom Pasek, żołnierz hetmana Stefana Czarnieckiego podczas wyprawy w roku 1658 do Danii:

Inne nazwy

• Grützwurst (Niemcy)
• Knipp lub Pinkel (Dolna Saksonia)
• Stippgrütze lub Westfälische Rinderwurst (Westfalia)
• Jelito (Czechy)
• Jaternica lub Hurka (Słowacja)
• Véres hurka (Węgry)
• Krovyanka (Ukraina)
• Maischel (Karyntia): rodzaj kaszanki bez krwi i nie wtłaczanej w jelito, lecz formowanej w kule z dodatkiem tłuszczu i tak gotowanej. Nazwa pochodzi ze słoweńskiego majželj, co z kolei zostało przejęte z bawarskiego Maisen
• Mustamakkara (Finlandia)