Fernandezik wyspowy

Fernandezik wyspowy – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych. Endemiczny dla wyspy Robinson Crusoe z archipelagu Juan Fernández należącego do Chile. Jest to gatunek osiadły, występujący na tej wyspie razem z fernandezikiem chilijskim, który migruje do Chile.

Morfologia

Ten gatunek posiada prawdopodobnie najwyraźniejszy dymorfizm płciowy spośród wszystkich kolibrów. W przeciwieństwie do innych gatunków, gdzie samica posiada jedynie mniej intensywne ubarwienie niż samiec, u S. fernandensis jest ona równie barwnie upierzona; w XIX w. była uznawana za osobny gatunek, aż do czasu odkrycia gniazda z oboma ptakami z pary.

Samiec mierzy 11,5–12 cm, masa ciała wynosi 10,9 g. W większości posiada pomarańczowocynamonowe upierzenie, poza ciemnozielonymi skrzydłami, czarnym dziobem i opalizującym złotym wierzchem głowy. Długość ciała samicy wynosi 10 cm, masa ciała 6,8 cm. Posiada biały spód ciała z drobnymi zielonymi i czarnymi cętkami. Wierzch głowy opalizujący, niebieski, wierzch ciała niebiesko-zielony.

Środowisko

Środowisko życia fernandezika wyspowego stanowią lasy, zarośla i ogrody. W lecie samce często są widywane w jedynym mieście na wyspie, San Juan Bautista, żerujące na roślinie Dendroseris litoralis, także krytycznie zagrożonej.

Zachowanie

Samica składa 2 białe jaja w małym gnieździe w kształcie kubeczka, ulokowanym 3–4 m nad ziemią, zawsze w pobliżu drzewa Luma apiculata z rodziny mirtowatych. Pożywienie tego gatunku stanowi nektar, często z kwiatów endemicznej dla tej wyspy rośliny Rhaphithamnus venustus i Dendroseris litoralis. Żywi się także na introdukowanych eukaliptusach izaślazach oraz insektach. Oba ptaki z pary bronią swego terytorium.

Status, zagrożenia i ochrona

Populacja tego gatunku zmniejsza się. W październiku 2002 zliczono 200 osobników, w tym jedynie 60 samic. Gatunek uznany za krytycznie zagrożony przez BirdLife International. Działania ochronne zostały podjęte w 2004 roku, wraz z kilkoma innymi organizacjami (The Hummingbird Society, American Bird Conservancy, Juan Fernández Islands Conservancy, Oikonos – Ecosystem Knowledge), by zapobiec wymarciu gatunku.

Działania szkodzące fernandezikowi wyspowego obejmują niszczenie lokalnej flory przez człowieka, pojawienie się gatunków inwazyjnych, jakimi są jeżyna z gatunku Rubus ulmifolius i Aristotelia chilensis z rodziny eleokarpowatych, ograniczenie ilości drzew Luma apiculata, na których budowane są gniazda oraz drapieżnictwo ze strony kotów. Na wyspie Alejandro Selkirk występował także obecnie wymarły podgatunek S. f. leyboldi.