Sieweczka obrożna

Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny

Samiec w upierzeniu godowym ma białą głowę, szyję i spód ciała. Przód głowy (poza białym czołem) i pokrywy uszne czarne. Czarna także obroża na szyi. Wierzch głowy, grzbiet i skrzydła brązowoszare. Nogi i krótki dziób pomarańczowe. Jedynie koniec dzioba czarny. Wokół oczu wąskie żółte obrączki, słabo widoczne.

Samica podobna do samca, ale o węższych czarnych pasach na głowie, przy czym czerń ma często domieszkę brunatnych piór. Samica nie ma żółtych obrączek ocznych. U obu płci na wierzchniej stronie skrzydeł znajduje się biały pas.

Osobniki młodociane zamiast barwy czarnej mają brązowoszarą (również w tej barwie pas na piersiach), a na szyi nie mają pełnej obroży, a jedynie półobrożę. Nie mają obrączki powiekowej, ale wyraźny pasek nad okiem.

Podgatunek Ch. h. tundrae jest mniejszy, o ciemniejszym wierzchu i bledszym dziobie.

W porównaniu do bardzo podobnej sieweczki rzecznej jest bardziej krępa, a nogi wydają się krótsze. Ma też większy obszar zajęty przez czarną plamę na głowie i nie jest ona obrzeżona na biało. Nad okiem jest tylko jedna biała plamka. Ponadto sieweczka rzeczna ma ciemny dziób, wyraźną jaskrawożółtą obrączkę powiekową i blade nogi; nie ma natomiast białego paska na skrzydłach, widocznego w locie.

Innym podobnym gatunkiem jest sieweczka morska – ma jednak przerwany czarny pas na piersiach, a dwie pary sterówek zewnętrznych są białe (u sieweczki obrożnej tylko jedna).

Rozmiary

długość ciała ok. 18–20 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 40–57 cm

Masa

ok. 40–80 g

Głos

Głos przypomina flet – „tjui”, jest jak lekkie gwizdanie. Tokujący samiec śpiewa w czasie lotów nad otwartymi przestrzeniami, przekręcając się co jakiś czas na drugą stronę tak, że widać jej raz biały brzuch, a raz brązowy wierzch. Wydaje wtedy przeciągłe, jodłujące „takalii takalii takalii...”

Środowisko

Piaszczyste, pokryte ubogą roślinnością odludne brzegi mórz i rzek na otwartych przybrzeżnych nizinach. W tundrze zasiedla okolice jezior i rzek o piaszczystych brzegach, poza tym niskie pastwiska oraz łąki. W czasie przelotów widywana nad wodami śródlądowymi, również nieporośniętymi roślinnością.

Pożywienie

Głównie owady, a także inne drobne bezkręgowce. Dieta jest podobna do tej preferowanej przez sieweczkę rzeczną, ale sieweczka obrożna nie wypłasza swych ofiar dreptaniem.

Okres godowy

Toki

Na lęgowiska pierwsze wracają samice. Samce po przylocie wytyczają terytorium. Toki sieweczki obrożnej są podobne do toków sieweczki rzecznej. Samiec grzebiącymi ruchami nóg wygrzebuje w piasku lub żwirze parę miejsc na gniazdo, a samica wybiera jedno z nich.

Gniazdo

Na ziemi, zazwyczaj w pobliżu wody. Jest to jamka wygrzebana w piasku całym ciałem. Może posłużyć do tego celu naturalne zagłębienie otoczone kamieniami – sieweczka wykłada je muszlami i kamykami. Pary przywiązują się do gniazda i co roku próbują powracać na ten sam teren.

Okres lęgowy

Jaja

W ciągu roku wyprowadza jeden-dwa lęgi (i więcej w przypadku straty zniesienia), składając w kwietniu–czerwcu 4 (rzadko 3) jaja. Są one żółtawe i brunatnawe, usiane ciemnobrązowymi kropkami, szczególnie gęsto na grubszym końcu.

Wysiadywanie

Jaja wysiadywane są przez okres 21 do 27 dni przez obydwoje rodziców.

Pisklęta

Pisklęta są zagniazdownikami. Zaraz po wykluciu wyprowadzane są nad wodę. Już od pierwszego dnia mogą przyjmować pokarm, głównie owady. Oboje rodzice zajmują się ich wychowywaniem. W razie niebezpieczeństwa młode kładą się na ziemi, a rodzice, symulując zranienie, starają się odciągnąć od nich drapieżnika. Zdolność lotu pisklęta uzyskują w 4. tygodniu życia. Straty wśród piskląt są tak duże jak u sieweczki rzecznej, dlatego niekiedy para może wychowywać tylko jedno młode. Drugi lęg zaczynają w czerwcu i lipcu; mogą nawet wyprowadzić trzeci. Na zimowiska odlatują w sierpniu i wrześniu.

Ochrona

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymaga ochrony czynnej.