Krokuta cętkowana

Występowanie

Krokuta cętkowana egzystuje na sawannach i pustyniach Afryki na południe od Sahary. Nie występuje w lasach deszczowych.

Taksonomia

Takson po raz pierwszy opisany naukowo przez niemieckiego przyrodnika Johanna Christiana Erxleben w 1777 roku pod nazwą Canis crocuta. Jako miejsce typowe autor wskazał Gwineę w Etiopii (łac. „Guinea, Aethiopia, ad caput bonae spei in terrae rupiumque caueis”), ograniczone w 1911 roku przez Cabrarę do Senegambii. Jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju Crocuta – krokuta, utworzonego przez niemieckiego przyrodnika Johanna Jakoba Kaupa w 1828 roku.

Etymologia

Nazwa rodzajowa i epitet gatunkowy: gr. κροκωτός krokōtos „koloru szafranu”, od κροκος krokos „żółty, szafran”; od przeważającego koloru w ubarwieniu sierści krokuty cętkowanej.

Ubarwienie

Sierść gęsta, od szarej do brązowej z ciemnymi cętkami, które bledną wraz z wiekiem. Młode hieny rodzą się czarne, z wiekiem jaśnieją i pojawiają się u nich cętki.

Tryb życia

Krokuty cętkowane żyją w stadach (klanach), w których przewodniczką jest zwykle najstarsza samica. Wielkość klanu i jego rewiru zależą od zamieszkiwanego środowiska. Zazwyczaj w klanie jest od 15 do 80 osobników. Terytorium zajmuje zazwyczaj około 50 kilometrów kwadratowych. Zdarzają się osobniki żyjące samotnie lub w parach. Stado wspólnie broni terytorium lub pożywienia przed wrogami.

Dużą rolę w życiu tych zwierząt odgrywa kontakt fizyczny, jak i sygnały zapachowe i wzrokowe. Hierarchia w klanie jest najlepiej zauważalna podczas jedzenia. Dominująca samica je pierwsza. Następnie inne samice i ich młode, a na końcu samce. Wszystkie krokuty muszą reagować na gniew przywódczyni zgodnie z ich pozycją. Inaczej załamie się porządek społeczny klanu. Nieposłuszeństwo przewodniczka stada karze gryzieniem.

Pokarm

Krokuty cętkowane żywią się nie tylko padliną, lecz także aktywnie polują na antylopy, zebry i inne średniej wielkości zwierzęta, a czasami na młode żyrafy, słonie i nosorożce. Potrafi wyczuć pożywienie z odległości wielu kilometrów. Krokuta zjada wszystko, co się da strawić. Ma bardzo silne szczęki zdolne skruszyć kość słonia.

Często odganiają od zdobyczy inne drapieżniki. Może biec za pożywieniem nawet 68 km/h. Strategia polowania krokut polega na ściganiu ofiary aż do całkowitej utraty przez nią sił. Chwytają za kark i żebra i powalają na ziemię. Potrafią one całkowicie ogołocić szkielet z mięsa w ciągu godziny.

Rozród

Samice gotowe są do rozrodu tylko kilka dni i powtarza się to co pół roku. Kopulacja trwa od 4 do 12 minut. Po około 100 dniach samica rodzi w norze jednego młodego (bardzo rzadko 2), które mają otwarte oczy. Małe hieny już po urodzeniu walczą ze sobą. Okres laktacji trwa około jednego roku.

Wrogowie

Do głównych wrogów krokuty cętkowanej należą lwy. Innymi naturalnymi wrogami krokuty cętkowatej są lamparty lub inne hieny. O padlinę zazwyczaj walczą z sępami.

Wielkość

Wysokość: 75–90 cm

Długość ciała: 110–150 cm

Długość ogona: 25–30 cm

Waga: samiec 35–60 kg, samica 55–76 kg

Samice są większe i agresywniejsze od samców.