Podróżniczek

Systematyka

Wyróżniono 11 podgatunków L. svecica:

• podróżniczek rdzawogardły (Luscinia svecica svecica) – północna Europa, północna Azja, północna Alaska i północno-zachodnia Kanada.
• Luscinia svecica namnetum – południowo-zachodnia i środkowa Francja.
• podróżniczek białogardły (Luscinia svecica cyanecula) – Holandia, północna i wschodnia Francja do Białorusi i północno-zachodniej Ukrainy.
• podróżniczek modrogardły (Luscinia svecica azuricollis) – północna, środkowa Hiszpania.
• Luscinia svecica volgae – północno-wschodnia Ukraina, środkowa i wschodnia europejska część Rosji.
• podróżniczek kaukaski (Luscinia svecica luristanica syn. Luscinia svecica magna) – wschodnia Turcja, Kaukaz i północny Iran.
• Luscinia svecica pallidogularis – Kazachstan i Turkmenistan.
• Luscinia svecica abbotti – północny Afganistan, północny Pakistan i północno-zachodnie Himalaje.
• Luscinia svecica saturatior – góry środkowej Azji.
• Luscinia svecica kobdensis – zachodnia Mongolia i zachodnie Chiny.
• Luscinia svecica przevalskii – środkowe Chiny.

Występowanie

Zasięg występowania obejmuje północną i środkową Eurazję – od południowo-zachodniej i zachodniej Europy, gdzie występuje wyspowo, aż po Półwysep Czukocki, Kamczatkę, oraz północno-zachodni kraniec Ameryki Północnej. Migruje na dość duże odległości – zimuje w północnej i subsaharyjskiej Afryce oraz w pasie od Bliskiego Wschodu po Półwysep Indochiński, choć część osobników wędruje jedynie na Półwysep Iberyjski.

W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy. W latach 1992–2004 jego liczebność szacowano na 1300–1800 par. Na niżu gnieździ się L. s. cyanecula, lecz podczas przelotów pojawia się również podgatunek północny, występujący na Półwyspie Skandynawskim – L. s. svecica, który w Polsce gniazduje skrajnie nielicznie jedynie w Karpatach i Karkonoszach oraz w zespole przyrodniczo-krajobrazowym „Wielikąt”. Do Polski przylatuje na początku kwietnia, odlatuje zaś na przełomie sierpnia i września.

Wygląd zewnętrzny

Nieco mniejszy od innych słowików występujących w Polsce – to ptak wielkości wróbla domowego. Wyraźny dymorfizm płciowy w upierzeniu – samiec w okresie godowym ma jaskrawoniebieską plamę na podgardlu i piersi obwiedzioną czarną i rdzawą obwódką. L. s. svecica ma na niebieskim polu rdzawą plamkę, a L. s. cyanecula białą. Spód ciała biały, kremowa brew, wierzch ciała brunatny, przy ogonie rdzawe plamy. W okresie spoczynkowym podgardla obu podgatunków bieleją. Samice mają natomiast brązowy wierzch ciała, biały spód z czarną przepaską na piersi, kremowym podgardlem i wąsem. Młodociane w odróżnieniu od samic mają podłużne, jasne kreski na całym ciele.

Rozmiary

Długość ciała

ok. 14–15 cm

Rozpiętość skrzydeł

ok. 23 cm

Długość ogona

ok. 5–5,5 cm

Masa ciała

ok. 15–20 g

Głos

Śpiew podróżniczka jest melodyjny, jednak zupełnie inny niż ten wydawany przez inne słowiki. Składa się z wielokrotnie powtarzanego cii, cii, cii..., po którym następuje coś w rodzaju rechotu.

Biotop

Preferuje miejsca wilgotne, nadbrzeżne zarośla, zakrzewione, podmokłe łąki, skraje lasów i parki. Najczęściej widywany jest w gąszczu trzcinowisk. Główne obszary występowania w takich miejscach w Polsce to doliny Biebrzy oraz Narwi. Poza tym podgatunek L. s. svecica może gniazdować nawet w górach, w zaroślach sosny górskiej.

Lęgi

Wyprowadza 1–2 lęgi w roku, najczęściej na początku maja.

Gniazdo

Zbudowane na ziemi z butwiejących liści, suchych gałązek i traw oraz mchu, wysłane trawą, ukryte w roślinności zielnej.

Jaja i pisklęta

Jeden do dwóch lęgów w roku (początek maja – koniec czerwca). Składa 5 do 7 jaj (zazwyczaj 6). Jaja wysiadywane są przez okres 13 do 14 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po 13 do 14 dniach. Karmione są owadami i innymi małymi zwierzętami.