Struś czerwonoskóry

Występowanie

Struś czerwonoskóry zamieszkuje w zależności od podgatunku różne rejony Afryki:

• struś syryjski (S. c. syriacus) – pustynie Syrii i Półwyspu Arabskiego – wymarł w 1940 lub 1941 – był najmniejszym podgatunkiem strusia;
• struś czerwonoskóry (S. c. camelus) – płn. Afryka na południe od Atlasu po Senegal, Nigerię, Sudan i Etiopię – szyja o barwie żywoczerwonej;
• struś masajski (S. c. massaicus) – wsch. Kenia i część Tanzanii – szyja czerwona jedynie w okresie godowym, poza nim bladoróżowa;
• struś brązowosterny (S. c. australis) – płd. Afryka, na południe od rzeki Zambezi – w okresie godowym zarówno głowa i szyja, jak i nogi, żywoczerwone;

Ponadto występuje również struś afrykański czarny – mieszaniec s. północnoafrykańskiego ze s. południowoafrykańskim – cechuje go krępa budowa ciała, jest to najczęstsza forma w hodowli. Rozpowszechniony jest pogląd, że strusie żyją w Australii. Zostały tam jednak introdukowane.

Morfologia

Ubarwienie: samiec – czarne, jedynie pióra na końcach skrzydeł i ogona białe; samica – cała brązowa, końce wszystkich piór jasne. Głowa, górne 2/3 szyi i nogi nagie. Barwa skóry pozwala odróżnić poszczególne podgatunki. Posiada dwa palce u stopy; większy – odpowiednik palca środkowego – potężny, zaopatrzony w pazur, mniejszy – odpowiednik palca zewnętrznego, pozbawiony pazura. W żołądku mięśniowym zwanym mielcem znajdują się gastrolity pomagające w trawieniu pokarmu. Ma doskonały wzrok – widzi dobrze na odległość do 5 km. Zwykle w stadach po 5–6 osobników (jeden samiec z haremem), w towarzystwie innych zwierząt. Rzadko stada do 50 sztuk. Są to największe i najszybsze nielotne ptaki lądowe. Na dłuższych dystansach biegają z prędkością 50 km/h, a w sprincie nawet 70 km/h. Mogą żyć do 75 lat.

Wymiary średnie

• długość ciała: 210–275 cm samce, 175–190 cm samice
  • długość czaszki: około 17,9 cm
  • długość dzioba: około 10,4 cm
• masa ciała: 100–156 kg samce, 90–110 kg samice

Największy obecnie żyjący ptak. Samice są nieco mniejsze od samców.

Tryb życia

Biotop

Pustynie i półpustynie o skąpej roślinności. Struś masajski – sawanna.

Gniazdo

W formie płytkiego dołu o średnicy 3 m wykopane przez samce w piasku lub ziemi. W gnieździe jaja wszystkich samic haremu (główna samica składa 5-11 jaj, pozostałe samice ze stada 2-6 jaj).

Jaja

Duże (średnica 159 x 120 – 130 mm), o barwie żółtawej (inny autor opisuje skorupkę jako białą z beżowym nalotem), masie 1,5–2 kg, o objętości kilkudziesięciu kurzych jaj.

Wysiadywanie

Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 42-46 głównie przez samca (w dzień czasem zmieniany przez główną samicę). Rodzice wykazują silny instynkt opiekuńczy. Młode opuszczają gniazdo po 3-5 dniach od wylęgu. Okres pierzenie trwa 4-5 miesięcy. Dojrzałość płciową młode uzyskują w wieku około 3-4 lat, jednak rozmiar dorosłych osiągają już po 18 miesiącach. Długość życia 30-40 lat.

Pożywienie

Roślinne, czasem łapią owady i niewielkie kręgowce. Strusie posiadają czterokomorowy żołądek oraz jelito cienkie osiągające długość 14 m, ponadto połykają kamienie i inne twarde przedmioty, dzięki czemu trawienie twardej i suchej roślinności stepowej nie sprawia ich organizmom problemów.

Zagrożony, struś ucieka, ale może też zadać obrażenia, a nawet zabić swoimi silnymi nogami. Może kopać tylko do przodu. Wbrew powszechnemu przekonaniu strusie nie zakopują głowy w piasek, aby uniknąć niebezpieczeństwa. Ten mit prawdopodobnie pochodzi od Pliniusza Starszego (23–79 n.e.), który napisał, że strusie "wyobrażają sobie, kiedy wetkną głowę i szyję w krzaki, że całe ich ciało jest ukryte". Opinia ta może być skutkiem błędnej interpretacji wkładania przez strusie głowy w piasek, aby połykać piasek i otoczaki, lub, jak sugeruje National Geographic, ich obronnego zachowania leżenia nisko, tak że z pewnego dystansu może się wydawać, że zakopały głowę. Innym wytłumaczeniem jest zachowanie ptaka podczas upału, kiedy to układa na piasku wyciągniętą szyję i głowę.