Oppidum Steinsburg

Steinsburg to potoczna nazwa pozostałości celtyckiego oppidum na górze Kleiner Gleichberg w niemieckim kraju związkowym Południowa Turyngia. Znajduje się ono w powiecie Hildburghausen koło Waldhaus, w pobliżu małego miasteczka Römhild.

Kleiner Gleichberg i sąsiedni Großer Gleichberg tworzą parę "geologicznych bliźniaków". Obie góry są bazaltowymi stożkami pochodzenia wulkanicznego. Nazwa Steinsburg pochodzi prawdopodobnie od dużych pól kamiennych, które otaczają płaskowyż szczytowy. Johann Wolfgang von Goethe uznał wulkaniczne pochodzenie tych kamiennych pól: bazalt z dawnej rury wulkanicznej rozpadł się w wyniku erozji, tworząc widoczne dziś pola blokowe, które są typowym wskaźnikiem zapadających się struktur wulkanicznych. Te bazaltowe bloki były w czasach celtyckich wykorzystywane do budowy suchych kamiennych murów, które prawdopodobnie chroniły oppidum. W sumie wokół góry zbudowano trzy pierścienie murów, przypominające mury miejskie. Najdalej wysunięty mur ma długość trzech kilometrów i obejmuje obszar 66 hektarów. Tylko kilka krótkich odcinków tych murów zachowało się częściowo, ale zawalone fragmenty umożliwiają poznanie starej struktury.

Podczas karczowania znacznej części kamiennego pola pod budowę dróg odkryto przedmioty metalowe i inne artefakty, które później uznano za pochodzące od Celtów. Nasilające się od 1858 r. wydobycie bazaltu zniszczyło część wzgórza, zwłaszcza łatwo dostępne dolne pierścienie murów i wydobyło na powierzchnię ogromną ilość znalezisk archeologicznych, z których głównie przedmioty metalowe zachowały się w różnych kolekcjach. Z inicjatywy Alfreda Götze w latach 1902-1927 zaprzestano wydobycia. W 1929 r. na siodle pomiędzy szczytami Großer i Kleiner Gleichberg wybudowano Muzeum Steinsburga, w którym do dziś prezentowana jest większość znalezisk. Wielu badaczy uważa, że Gleichberge to to samo miejsce, które w Geografii Ptolemeusza wymieniane jest jako osada Bicurgium. W literaturze fachowej i lokalnej używa się w odniesieniu do tego grodziska zarówno nazw Kleiner Gleichberg, jak i Steinsburg.

Rozległe zniszczenia doprowadziły do odkrycia niezwykle dużej liczby znalezisk, zwłaszcza przedmiotów metalowych. Często jednak nie odnotowywano ich lokalizacji i związku z otoczeniem. Ponadto wśród starszych znalezisk jest bardzo mało ceramiki, ponieważ w XIX wieku nie dbano o fragmenty starych naczyń ceramicznych. Wykopaliska zostały przeprowadzone już w 1874 roku przez lekarza Romhilda. Na początku XX wieku systematyczne wykopaliska prowadził prehistoryk Alfred Götze. W ostatnich czasach kilka z zachowanych pozostałości fortyfikacji zostało poddanych konserwacji, ale w niektórych przypadkach musiały zostać rozebrane i ponownie złożone.