Żbik europejski

Kompleks gatunków dzikich kotów obejmuje europejskiego dzikiego kota oraz afrykańskiego dzikiego kota, które różnią się między sobą wzorami futra, budową ogonów i rozmiarami. Dzikie koty, podobnie jak inne gatunki kotowatych, wywodzą się od wspólnego przodka sprzed około 10-15 milionów lat. Europejski dziki kot ewoluował w okresie między 866 000 a 478 000 lat temu. Obecnie dzikie koty są klasyfikowane jako gatunki "najmniejszej troski" na Czerwonej Liście IUCN, ze względu na stabilność globalnej populacji, która przekracza 20 000 dojrzałych osobników. Mimo to, nadal narażone są na zagrożenia takie jak hybrydyzacja z kotami domowymi, choroby, kolizje z pojazdami oraz prześladowania.

Relacja między afrykańskimi dzikimi kotami a ludźmi sięga czasów Rewolucji Neolitycznej, kiedy to te zwierzęta były przyciągane do ludzkich osiedli z powodu obfitości gryzoni. Doprowadziło to do ich oswojenia i ostatecznej domesticacji, przez co afrykański dziki kot stał się bezpośrednim przodkiem dzisiejszych kotów domowych. Europejski dziki kot również odgrywał znaczącą rolę historyczną, pojawiając się w różnych mitologiach i dziełach literackich.

Dzikie koty są podzielone na podgatunki w zależności od miejsca, w którym żyją, oraz ich cech fizycznych. Mają wspólnego przodka z rodziną kotowatych sprzed około 10-15 milionów lat. Bezpośredni przodek europejskiego dzikiego kota, Felis lunensis, przekształcił się w Felis silvestris około 340 000 do 325 000 lat temu. Linia afrykańskiego dzikiego kota oddzieliła się od linii europejskiego około 173 000 lat temu.

Pod względem wyglądu, dzikie koty charakteryzują się spiczastymi uszami, wąsami, dużymi oczami i bardziej solidną budową w porównaniu do kotów domowych. Zwykle są większe od kotów domowych, a ich rozmiar zależy od położenia geograficznego. Dzikie koty zamieszkują umiarkowane lasy w Europie oraz różnorodne krajobrazy w Afryce, Centralnej Azji, Indiach i Chinach.

Zachowawczo, dzikie koty są zwierzętami nocnymi i samotniczymi, z wyjątkiem okresów rozrodu i wychowywania młodych. Oznaczają swoje terytoria poprzez spryskiwanie moczem, pozostawianie odchodów oraz używanie gruczołów zapachowych w łapach. Głównie polują na małe ssaki i ptaki, choć okazjonalnie spożywają także gady i bezkręgowce. Ich rozród obejmuje dwa okresy rui, a ciąża trwa od 60 do 68 dni. Kocięta najczęściej rodzą się między kwietniem a sierpniem.

Populacje dzikich kotów są zagrożone hybrydyzacją z kotami domowymi, utratą siedlisk, wypadkami drogowymi oraz prześladowaniami. Istnieją działania ochronne mające na celu ochronę tych gatunków, z planami działania wdrażanymi w różnych krajach. Dzikie koty są również chronione przez CITES oraz inne umowy ochronne, aby zapewnić ich przetrwanie na wolności.