Fakty o: Nosorożec czarny
Nosorożec czarny, znany także jako: nosorożec spiczastonosy, nosorożec zwyczajny – gatunek ssaka kopytnego z rodziny nosorożcowatych, występujący w południowej i wschodniej Afryce, na obszarze Angoli, Kenii, Mozambiku, Namibii, Republiki Południowej Afryki, Tanzanii i Zimbabwe; dodatkowo reintrodukowany w Botswanie, Malawi, Suazi i Zambii. Wymarły w Czadzie, Kamerunie, Rwandzie i prawdopodobnie w Etiopii.
Długość ciała nosorożca czarnego wynosi 3-3,75 m, a długość ogona – 0,7 m. Wysokość w kłębie; 1,4-1,8 m. Długość rogu przedniego u samców i samic wynosi do 42–128 cm; długość rogu tylnego: 20–50 cm. Masa ciała tych zwierząt wynosi 0,8-1,4 t. Ciąża trwa około 15 miesięcy. Masa urodzeniowa to zwykle 20–25 kg. Młode przestają pić mleko matki po około 18 miesiącach. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 5–7 lat w przypadku samic, 7–8 w przypadku samców. Długość życia wynosi zazwyczaj 30–35 lat; najwyższy odnotowany wiek to 49 lat. Jest mniejszy od nosorożca białego.
Mimo swego masywnego wyglądu nosorożec czarny biega dość szybko. Jest w stanie szarżować z prędkością 50 km/h. Ponieważ jednak nie widzi on wiele z odległości większej niż 30 m i kieruje się tylko węchem, najbardziej skutecznym środkiem uniknięcia jego szarży jest wykonanie w ostatniej chwili skoku w bok.
Jest ścisłym roślinożercą, który codziennie może pochłonąć wielką ilość pokarmu o masie odpowiadającej około 2% jego ciężaru. Chwytną górną wargą bez trudu zrywa liście i zdrewniałe gałązki. Rozciera je szerokimi i płaskimi zębami trzonowymi. Zjada on kolce o długości nawet 10 cm.
Nosorożec nie przeżuwa, podobnie jak u konia fermentacja bakteryjna w jelicie przyspiesza trawienie zdrewniałych roślin. Tak jak wiele innych zwierząt roślinożernych sawanny, nosorożec czarny kąpie się w błocie lub pyle, aby się odświeżyć, a także uwolnić od pasożytów. Jego bardzo gruba skóra pokryta jest wrażliwym naskórkiem, która przyciąga owady odżywiające się krwią, np. moskity. Warstwa błota nie tylko chroni przed moskitami - wysychając, miażdży również kleszcze. Zaschnięte błoto zdrapują z nosorożca kolczaste zarośla.
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy opisał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w swoim dziele Systema Naturae nadając mu nazwę Rhnoceros bicornis. Jako miejsce typowe holotypu Linneusz wskazał błędnie Indie (łac. Habitat in India); teraz lokalizację holotypu określa się na Afrykę Południową, w Prowincji Przylądkowej Zachodniej na Przylądku Dobrej Nadziei. Jedyny przedstawiciel rodzaju Diceros który został opisany w 1821 roku przez angielskiego zoologa Johna Edwarda Graya.
Etymologia
Nazwa rodzajowa: gr. δικερας dikeras, δικερατος dikeratos „o dwóch rogach”, od δι- di- „podwójny”, od δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; κερας keras, κερατος keratos „róg”. Epitet gatunkowy: łac. bicornis „o dwóch rogach”, od bi- „dwa”, od bis „dwa razy”; cornum, corni „róg”.
Rozmnażanie
Ciąża nosorożca trwa ok. 15-16 miesięcy. Na świat przychodzi tylko jedno młode, które waży średnio 35-50 kg. Nosorożce czarne osiągają dojrzałość płciową w wieku 7 lat - samce, a samice w wieku 5 lat.
Populacja
W 1900 roku populacja nosorożca czarnego w Afryce liczyła prawdopodobnie 100 tysięcy osobników. W późnych latach 60. XX wieku populacja zmniejszyła się do 70 tysięcy, a w roku 1981 liczyła tylko 10-15 tysięcy. W 1990 roku spadła do 2500, a w 1995 roku do 2410 osobników. Obecnie trend populacji jest rosnący; w 2010 r. populacja tego gatunku liczyła 4800 osobników. Od roku 2006 nie zaobserwowano żadnego żyjącego przedstawiciela zachodnioafrykańskiego podgatunku D. bicornis longipes i w 2011 został uznany za wymarły.
Znaczenie dla człowieka
Róg nosorożca - jego najlepsza broń - stał się przyczyną jego niemal całkowitej zagłady, a to za sprawą jego znaczenia dla człowieka. W medycynie Wschodu uznaje się bowiem sproszkowany róg nosorożca za remedium na choroby wątroby, serca, skóry, nerek, a także za doskonały afrodyzjak. Naukowcy stwierdzili, że róg nosorożca nie ma żadnych właściwości leczniczych - składa się wyłącznie z keratyny, czyli budulca paznokcia.
Podgatunki
Wyróżnia się 6 podgatunków nosorożca czarnego:
- D. bicornis bicornis Linnaeus, 1758 status EX (wymarły) – nosorożec namibski
- D. bicornis brucii Lesson, 1842 status EX (wymarły)
- D. bicornis chobiensis Zukowsky, 1965
- D. bicornis longipes Zukowsky, 1949 – nosorożec długonogi – status EX (wymarły)
- D. bicornis michaeli Zukowsky, 1965 – nosorożec kenijski – status CR (krytycznie zagrożony)
- D. bicornis minor Drummond, 1876 – nosorożec rodezyjski – status CR (krytycznie zagrożony)
- Diceros bicornis occidentalis Zukowsky, 1922 status VU (narażony na wyginięcie)
Botswanę