Fakty o: Koziorożec kaukaski
Koziorożec kaukaski – gatunek ssaka z rodziny wołowatych, występujący endemicznie w zachodniej części Kaukazu: w Gruzji, południowo-zachodniej Rosji i być może w Azerbejdżanie – na wysokości 800–4000 m n.p.m. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody zaliczyła go do gatunków zagrożonych wymarciem i umieściła w kategorii EN.
Systematyka
W oparciu o same badania morfologiczne gatunek koziorożec kaukaski był przez zoologów opisywany jako podgatunek Capra ibex (koziorożec alpejski). W oparciu o przeprowadzone badania Capra caucasica jest przez systematyków wydzielana jako odrębny gatunek, lecz trwają dyskusje czy jest kladem odrębnym w stosunku do gatunku koza bezoarowa (C. aegagrus).
Gatunek obejmuje trzy podgatunki:
- C. c. caucasica Güldenstädt i Pallas, 1783 – Rosja,
- koziorożec walcorogi – C. c. cylindricornis (Blyth, 1841),
- C. c. severtzovi Menzbier, 1888.
Wygląd
W zależności od pory roku sierść koziorożca kaukaskiego w części grzbietowej przyjmuje barwy od brudnożółtej, szarej lub rdzawoczerwonawobrązowej (latem) po ciemniejszy – szarobrązowy. U samców część czołowa jest ciemniejsza od pozostałych części ciała. Całkowita długość ciała samców – 165 cm (samic 120–140 cm), wysokość w kłębie – 109 cm, masa ciała samców – 96 kg (65–80 kg), a może także przekraczać 100 kg. Rogi, o średniej długości 48–118 cm, występują u obu płci, choć u samców są dużo większe. Samce charakteryzują się niewielką bródką.
Tryb życia
Poza okresem godowym samce są samotnikami, samice żyją w grupach rodzinnych. W zimie koziorożce łączą się w stada i schodzą na niżej położone tereny.
Rozmnażanie
Po ciąży trwającej 150–160 (lub 165–175) dni w okresie od maja do lipca rodzi się jedno młode. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 2 lat, samce – 4–5 lat, jednak samica rodzi pierwsze młode dopiero po osiągnięciu 3–4 lat. Umieralność wśród noworodków sięga 50% w pierwszym miesiącu życia. Projekt publikacji załączników CITES informuje, że zdaniem wielu badaczy koziorożec kaukaski żyje średnio 14–15 lat, z prawdopodobieństwem dożycia nawet ponad 20 lat. Inni cytowani zoolodzy uważają, że większość ze zwierząt żyjących na wolności nie dożywa 10–12 roku życia.
Rozmieszczenie geograficzne
Koziorożec kaukaski jest endemitem zachodniej części pasma górskiego Kaukazu. Występuje w Gruzji, południowo-zachodniej Rosji i być może w Azerbejdżanie – na wysokości 800–4000 m n.p.m. (lub do 4200 m n.p.m.).
Ekologia
Koziorożec kaukaski jest roślinożercą, żywi się głównie trawą, lecz w skład jego diety wchodzi ponad sto zróżnicowanych gatunków roślin. Chętnie liże też sól występującą naturalnie w górach. Do drapieżników polujących na koziorożce kaukaskie należy wilk szary i ryś euroazjatycki, a w przeszłości także lampart plamisty (rzadko już spotykany na Kaukazie).
Zagrożenie
W 2004 roku łączna liczebność populacji koziorożców kaukaskich była szacowana na 5000–6000 osobników, lecz może być nieco mniejsza. Głównym zagrożeniem dla gatunku jest kłusownictwo, presja ze strony człowieka i drapieżników oraz utrata siedlisk na skutek zajmowania pastwisk dla zwierząt gospodarskich (owiec i kóz domowych), a także ostre zimy. Do naturalnych przyczyn śmierci tych zwierząt zaliczane są także skutki schodzenia lawin śnieżnych. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody zaliczyła koziorożce kaukaskie do gatunków zagrożonych wymarciem i umieściła je w kategorii EN (endangered).
Mongolię