Fakty o: Trznadel złotawy
Trznadel złotawy, trznadel złocisty – gatunek małego ptaka z rodziny trznadli, zamieszkujący północno-wschodnią Europę i północną Azję. Wędrowny, zimuje w południowo-wschodniej Azji, Indiach i południowych Chinach. Rzadko zalatuje do środkowej i zachodniej Europy, w tym do Polski.
Systematyka
Część systematyków zalicza trznadla złotawego do rodzaju Emberiza.
Wyróżniono dwa podgatunki S. aureolus:
- S. aureolus aureola – wschodnia Europa do wschodniej Syberii i na południe do Kazachstanu i centralna Mongolia.
- S. aureolus ornata – południowa-środkowa Syberia i północno-wschodnia Mongolia do południowo-wschodniej Syberii, Japonia i północno-wschodnie Chiny.
Morfologia
- Cechy gatunku
- Samiec w upierzeniu godowym ma głowę czarną z wyjątkiem ciemnobrązowego wierzchu, żółty spód ciała i podgardle. Grzbiet kasztanowy, w tym samym kolorze przepaska na piersiach. Szeroka, biała pręga na skrzydłach, białe pokrywy podogonowe. Samica z jasnożółtym brzuchem, wierzch ciała jasnobrązowy. Kontrastowy rysunek na głowie z wyraźną jasną pręgą nad okiem. Samiec w szacie spoczynkowej ubarwiony podobnie jak samica.
- Śpiew dzwoniący, podobny do śpiewu ortolana. Często śpiewa na wyeksponowanych miejscach.
- Wymiary średnie
- długość ciała ok. 14–15,5 cmMasa ciała 14–33 g
Ekologia
- Biotop
- Preferuje nizinne, podmokłe łąki z wysoką roślinnością i porozrzucanymi wierzbami lub brzozami. Bywa spotykany także w zakrzewieniach rosnących wzdłuż rzek, wtórnych zaroślach krzewów, młodnikach, skrajach brzozowych lasów i, lokalnie, torfowiskach wysokich. Na zimowiskach odwiedza również pola ryżowe, trzcinowiska, uprawy.
- Lęgi
- Przeważnie rozpoczyna lęgi przynajmniej w drugiej połowie czerwca i zazwyczaj wyprowadza jeden lęg. Gniazdo znajduje się na ziemi, także w kępie traw, zagłębieniu, między korzeniami lub nieco nad ziemią w gałęziach wierzby. Składa 3–5 jaj. Inkubacja trwa 13–14 dni, wysiadują oba ptaki z pary. Młode po 11–15 dniach od wyklucia są w pełni opierzone.
- Pożywienie
- Nasiona roślin, w okresie lęgowym bezkręgowce, m.in. chrząszcze, gąsienice, ważki i pajęczaki.
Status
IUCN w 2017 uznało trznadla złotawego za gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem (CR, Critically Endangered). Wcześniej w 2016 i 2013 otrzymał rangę zagrożonego (EN, Endangered), w 2012 i 2008 narażonego (VU, Vulnerable), w 2004 bliskiego zagrożenia (NT, Near Thretened) zaś wcześniej uchodził za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). W latach 90. XX wieku badacze dostrzegli spadek liczebności w Hokkaido, wysnuli przypuszczenie, że trznadlom złotawym – wówczas niezwykle pospolitym – może zagrażać ogólny spadek liczebności. Według BirdLife International, w 2017 roku spadek globalnej liczebności populacji mógł osiągnąć już 95%. Gatunek wędruje i nocuje w wielkich stadach, co czyni te ptaki łatwymi ofiarami. W Chinach ptaki te są odławiane i sprzedawane w celach spożywczych; choć ta praktyka jest nielegalna od 1997, ptaki te sprzedawane są na czarnym rynku. Na 2019 zaplanowano opublikowanie planu ochrony tego gatunku na skalę globalną. W 2017 w Chinach nastąpiły zmiany prawne i zakazano także i konsumpcji przedstawicieli gatunków chronionych.
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Laos