Castle Eden Dene

Castle Eden Dene to teren o specjalnym znaczeniu naukowym i Narodowy Rezerwat Przyrody w okręgu Easington w hrabstwie Durham w Anglii. Znajduje się on głównie w Peterlee, pomiędzy drogami A19 i A1086.

Dene jest największym i najbogatszym biologicznie obszarem z serii głębokich wąwozów, które zostały wyżłobione w wapieniu magnezyjskim i zalegającej na nim glinie zwałowej przybrzeżnego Durham przez strumienie spływające do Morza Północnego. Jest to największy obszar półnaturalnego lasu w północno-wschodniej Anglii, a ponieważ strome zbocza doliny są w większości niedostępne, w stosunkowo niewielkim stopniu ucierpiał on wskutek ingerencji człowieka.

Większość lasów zdominowana jest przez jesion wyniosły Fraxinus excelsior i wiąz szypułkowy Ulmus glabra, choć dobrze rozwinięty jest jawor Acer pseudoplatanus, a cis pospolity Taxus baccata. Mówi się, że to właśnie od tego ostatniego wzięła się nazwa tego miejsca, "Eden" pochodzi od wcześniejszego "Yoden", czyli Yew dene, choć alternatywnym wyjaśnieniem jest to, że "Eden" i "Yoden" wywodzą się ze staroangielskiego Idun, które samo jest pochodną indoeuropejskiego pid, oznaczającego "źródło, wodę".

W lesie odnotowano występowanie ponad 450 gatunków roślin, z których wiele jest typowych dla starych lasów, pochodzących jeszcze z czasów przedśredniowiecznych. Wśród roślin runa leśnego dominują ramsony, czyli dziki czosnek Allium ursinum, o charakterystycznym czosnkowym zapachu; częste są również rtęć niedźwiedzia Mercurialis perennis i sansewieria Sanicula europaea, a do gatunków lokalnie rzadkich należą konwalia majowa Convallaria majalis, ziele paryskie Paris quadrifolia, storczyk ptasi Neottia nidus-avis i zimoziół okrągłolistny Pyrola rotundifolia. Wczesną wiosną na dnie lasu pojawiają się żółte kwiaty pierwiosnka wyniosłego i selernicy zwyczajnej oraz białe kwiaty zawilca gajowego, które późną wiosną ustępują miejsca gęstym dywanom dzwoneczków.

Dene jest popularnym miejscem spacerów. Jest tu kilka wejść: od strony Peterlee i Horden na północy, Castle Eden, Blackhall i Heselden na południu, a także od dróg A19 i A1086. Natural England, która zarządza tym obszarem we współpracy z lokalnymi władzami, zrobiła wiele, aby poprawić dostęp do obszaru, zarówno poprzez wzmocnienie ścieżek i mostków na rzece, jak i poprzez stworzenie lepszego systemu odwadniania wokół ścieżek. Mimo to ulewne deszcze mogą poważnie zakłócić dostęp do niektórych obszarów. Burze w lipcu 2009 r. i listopadzie 2012 r. spowodowały, że kilka obszarów jest niedostępnych, a niektóre odcinki ścieżek mogą być zamknięte na stałe z powodu niestabilności zboczy doliny. Podobnie, mimo że Castle Eden Burn ma charakter sezonowy, a na dnie wąwozu często nie ma bieżącej wody, przepust, który przeprowadza strumień pod drogą A1086, może zostać zatkany kłodami po silnych burzach deszczowych.

Aby zminimalizować liczbę wypadków i uniknąć zniszczenia roślin i samej kopalni, Natural England radzi spacerowiczom, by nie zbaczali ze ścieżek i zabrania używania rowerów na terenie rezerwatu.