Portsmouth Naval Memorial, Portsmouth

Portsmouth Naval Memorial, czasami znany jako Southsea Naval Memorial, to pomnik wojenny w Portsmouth, Hampshire, Anglia, na Southsea Common obok Clarence Esplanade, pomiędzy Clarence Pier a Southsea Castle. Pomnik upamiętnia około 25 000 marynarzy z Wielkiej Brytanii i Wspólnoty Narodów, którzy zginęli podczas wojen światowych - około 10 000 marynarzy podczas I wojny światowej i 15 000 podczas II wojny światowej. Pomnik składa się z centralnego obelisku, a nazwiska poległych są umieszczone na tablicach z brązu, ułożonych wokół pomnika według roku śmierci.

Aby upamiętnić marynarzy, którzy zginęli na morzu podczas I wojny światowej i nie mają znanego grobu, komisja Admiralicji zaleciła budowę pomników w trzech głównych portach marynarki wojennej w Wielkiej Brytanii: Chatham, Plymouth i Portsmouth. Identyczne pomniki we wszystkich trzech miejscach zaprojektował Sir Robert Lorimer, a rzeźby wykonał Henry Poole.

Osobny pomnik w Lowestoft upamiętnia zaginionych z Królewskiej Morskiej Służby Patrolowej, w Lee-on-the-Solent upamiętniono członków Fleet Air Arm, a marynarze handlowi zostali upamiętnieni w Liverpool Naval Memorial i Tower Hill Memorial w Londynie. Pomnik wojenny Królewskiej Dywizji Marynarki Wojennej znajduje się na Horseguards Parade w Londynie.

Pomnik wykonany jest z kamienia portlandzkiego, z centralnie umieszczonym obeliskiem zwieńczonym metalowym zwieńczeniem. Schodki prowadzą na cokół, na którym umieszczono tablice z brązu z nazwiskami poległych, przymocowane do podstawy obelisku. W każdym rogu znajduje się przypora zwieńczona posągiem lwa w pozycji leżącej, pod schodkową podstawą obelisku. Czworoboczny obelisk lekko zwęża się ku schodkowatemu szczytowi z kunsztownym zwieńczeniem z narożnymi dziobami statków i wspornikami z brązu, zakończonymi miedzianą kulą w kolorze verdigris. Pomnik został odsłonięty 15 października 1924 r. przez Alberta, księcia Yorku.

Pomnik został rozbudowany po II wojnie światowej według projektu Sir Edwarda Maufe'a. Nazwiska osób, które zginęły w czasie II wojny światowej, są umieszczone na tablicach wmurowanych w niskie ściany dobudowanego od północy ogrodzenia, prowadzącego do pawilonu ze sklepieniami kolebkowymi po obu stronach. Dodatkowe rzeźby wykonali Charles Wheeler, William McMillan i Esmond Burton. Odsłonięcia dokonała królowa Elżbieta, Królowa Matka, 29 kwietnia 1953 roku.

Pomnik jest utrzymywany przez Komisję Grobów Wojennych Wspólnoty Narodów. Został wpisany na listę zabytków w 1972 r. a w maju 2016 r. w setną rocznicę bitwy jutlandzkiej, podniesiono jego status do klasy I.