Albatros królewski

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał René Primevère Lesson w 1825; nie podano lokalizacji holotypu. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Diomedaea epomophora. Podgatunek D. (e.) sanfordi został opisany w 1917 przez Murphy’ego na podstawie holotypu odłowionego blisko 64 km od wybrzeża Corral (Chile). Bywa uznawany za osobny gatunek na podstawie różnic w morfologii i wielkości kolonii.

Podgatunki i zasięg występowania

Opisano następujące podgatunki:

• albatros królewski (D. (e.) epomphora) – Ocean Antarktyczny, gniazdują na Wyspie Campbella i Wyspach Auckland;
• albatros ciemnoskrzydły (D. (e.) sanfordi) – Ocean Antarktyczny, gniazdują na Nowej Zelandii (Półwysep Otago na Taiaroa Head), Enderby i Wyspach Chatham (Forty-Fours, Sisters' Islands).

Morfologia

Wymiary dla ptaków podgatunku nominatywnego: długość ciała 107–122 cm; masa ciała samca 8,1–10,3 kg, samicy 6,52–9 kg, rozpiętość skrzydeł 290–351 cm. Masa ciała ptaków podgatunku D. (e.) sanfordi wynosi 6350–8804 g. Głowa i ciało u ptaków podgatunku nominatywnego są czysto białe. Skrzydła są czarne z białą krawędzią. Sterówki białe, u młodych ptaków z czarnym końcem. Samice są nieco bardziej matowe i mniejsze. Osobniki młodociane mają ciemniejsze skrzydła oraz czarne plamki na grzbiecie, bokach ciała, wierzchu głowy i ogonie. Dorosłe osobniki D. (e.) sanfordi mają białe całe ciało z wyjątkiem czarnych skrzydeł oraz ciemnej tylnej krawędzi i końcówki spodu skrzydła. Osobniki młodociane wyróżniają się mało widocznym brązowym znakowaniem na wierzchu głowy, wyraźniej zaznaczonym czarnym znakowaniem w dolnej części grzbietu i na kuprze oraz czarnym paskiem na końcu ogona. Dziób albatrosów tego podgatunku jest duży, różowy z bulwiastą końcówką i czarnymi krawędziami na górnej szczęce. U ptaków w okresie lęgowym dziób może przybrać intensywniejszą barwę. Tęczówka brązowa, stopy od różowych po niebieskobiałe z niebieskawą błoną pławną.

Ekologia i zachowanie

Albatrosy królewskie lęgną się na pokrytych kępami traw zboczach, grzbietach i płaskowyżach. Na Wyspie Campbella gnieżdżą się między 180 a 350 m n.p.m. Żerujące na oceanie ptaki odnotowywane są zwykle na wodach Nowej Zelandii i państw południowoamerykańskich. Przedstawiciele D. (e.) sanfordi pojawiają się nad wodami o temperaturze 6–20 °C. Albatrosy królewskie żywią się kałamarnicami (jak Onykia ingens i Histioteuthis atlantica), rybami, skorupiakami, osłonicami Salpida i martwymi pingwinami. Albatrosy królewskie odzywają się chrypliwym trajkotem i jękliwymi dźwiękami, przedstawiciele obydwu podgatunków nie różnią się znacząco głosem.

Lęgi

Albatrosy królewskie wyprowadzają lęgi co dwa lata. Jaja składane są pod koniec listopada lub na początku grudnia. Zniesienie liczy 1 jajo. Przeważnie ptaki te łączą się w pary na całe życie. Wysiadują oboje rodzice; inkubacja trwa blisko 79 dni. Młode są karmione przez oboje rodziców. Opierzają się w pełni po 236–244 dniach życia. Pewna samica podgatunku D. (e.) sanfordi z Taiaroa Head, nazwana „Grandma”, przeżyła przynajmniej 51,5 roku (szacunkowo w 1993 miała minimum 61 lat). Ostatni raz widziana była w kolonii w 2010, prawdopodobnie już nie żyje.

Status zagrożenia

IUCN uznaje odmienne statusy zagrożenia dla obydwu podgatunków (2016): narażony (VU, Vulnerable) dla D. (e.) epomophora i zagrożony (EN, Endangered) dla D. (e.) sanfordi. Populacje z wysp Enderby i Auckland (Wyspy Auckland) były niegdyś (do lat 30. XX wieku) trzebione przez ludzi, rozwój rolnictwa i introdukowane ssaki. Na Auckland świnie i koty nadal zjadają jaja i pisklęta. Na Campbell i Enderby rozprzestrzeniają się krzewy Dracophyllum, które mogą ograniczać albatrosom miejsce do rozrodu. Albatrosy królewskie łapią się również we włoki i linki haczykowe przy okazji połowów ryb. W 1985 na wyspach Chatham wystąpił sztorm, który częściowo zmył glebę z wysp i zniszczył większość roślinności w obszarach lęgowych tego ptaka. W latach ok. 1980–2000 stwierdzano występowanie stosunkowo cienkich skorupek i obumierania piskląt w jajach u ptaków D. (e.) sanfordi, jednak nie stwierdzono związku z zanieczyszczeniami. Na Taiaroa Head stwierdzono drapieżnictwo ze strony introdukowanych gronostajów (Mustela erminea) i kotów.