Zabawy dziecięce

Zabawy dziecięce – obraz olejny na desce niderlandzkiego malarza Pietera Bruegla.

Tematyka obrazu stanowiła rzadkość w czasach, na które przypadło żyć Brueglowi. Dzieciństwo w sztuce było pomijane, w życiu codziennym stanowiło etap przejściowy do dorosłości. Świat dzieci był niezauważalny, a one same były traktowane jak mali dorośli. Takie podejście jest widoczne na obrazie, gdzie wszystkie postacie noszą szaty dorosłych – dziewczynki fartuchy i czepki swoich mam, a chłopcy – spodnie, kapoty i kubraki ojców. Na obrazie brak zabawek, co nie jest problemem dla 250 przedstawionych dzieci. Do zabawy wykorzystują różne przedmioty: kawałki drewna, kości, obręcze, beczki, czyli wszystko, co poniewiera się po podwórzach. Twarze dzieci nie mają określonego wieku, często wydają się tępe i głupie. Malarz, zgodnie ze swą manierą, nie upiększał ani nie idealizował postaci, tak jak czynili to późniejsi malarze; w atmosferze zabawy brak głębszych uczuć czy zainteresowania, co według jego biografa może wynikać z bardzo trudnego dzieciństwa Bruegla.

Historia sztuki nie zna drugiego dzieła, które by przedstawiało taką liczbę różnorodnych gier i zabaw najmłodszych. Uważny widz może tu rozpoznać 92 różne gry i zabawy. Wśród nich są i te zakazane dla dzieci, np. gra astragalami (kośćmi), w którą grało się na pieniądze.