Fakty o: Sępnik czarny
Sępnik czarny, urubu czarny – gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny kondorowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Coragyps. Zamieszkuje teren obu Ameryk: południowe stany USA, Meksyk, Amerykę Centralną i prawie całą Amerykę Południową, poza jej południową częścią. Z reguły osiadły.
Taksonomia
Takson po raz pierwszy opisał niemiecki przyrodnik Johann Matthäus Bechstein w 1793 roku nadając mu nazwę Vultur atratus. Autor bazował na tekście „Black Vulture or Carrion Crow” Williama Bartrama z 1791 roku i jako miejsce typowe wskazał rzekę St. John's na Florydzie. Jedyny przedstawiciel rodzaju Coragyps utworzonego przez Emmanuela Le Maouta w 1853 roku.
Etymologia
Nazwa rodzajowa: gr. κοραξ korax, κορακος korakos „kruk” (tj. czarny), od κρωζω krōzō „krakać”; γυψ gups, γυπος gupos „sęp”. Epitet gatunkowy: łac. atratus „ubrany w żałobę”, od ater „czarny”.
Podgatunki
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) uznaje C. atratus za gatunek monotypowy, z kolei autorzy Handbook of the Birds of the World wyróżniają trzy podgatunki:
- C. a. atratus (Bechstein, 1793) – południowe i wschodnie USA oraz północny Meksyk.
- C. a. brasiliensis (Bonaparte, 1850) – tropikalny Meksyk, Ameryka Centralna, północna i wschodnia Ameryka Południowa na południe po środkową Argentynę (prowincja Río Negro).
- C. a. foetens (M. H. C. Lichtenstein, 1817) – zachodnia Ameryka Południowa na południe po środkowe Chile (północny region Aysén) i południową Argentynę (południowo-zachodnia prowincja Santa Cruz).
Morfologia
- Cechy gatunku
- Długość ciała 56–74 cm; masa ciała 1100–1940 g; rozpiętość skrzydeł 133–160 cm. Najmniejszy z kondorów. Upierzenie całego ciała czarne. Skrzydła szerokie, ogon krótki. Nieopierzona, łupkowoszara głowa.
Ekologia
Pomimo tego, że większość sępów ma słabe powonienie i poszukuje pożywienie wzrokiem, to sępnik ma tak dobry węch, że w Ameryce wykorzystuje się go do wykrywania nieszczelności rurociągów. Stoddart w 1980 roku opisał przypadki, gdzie stada urubu czarnego koncentrowały się wokół miejsca wydobywania się gazu z zawartością silnie pachnącego zgnilizną merkaptanu.
- Biotop
- Zamieszkuje w dużych stadach różne środowiska – od leśnego i otwartego po tereny zurbanizowane.
- Gniazdo
- Gnieździ się we wnękach skalnych, spróchniałych pniach starych drzew, załomach murów lub na ziemi pod osłoną krzewów.
- Jaja
- Samica składa 2–3 jaja.
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez okres 38–45 dni przez obydwoje rodziców. Młode pozostają pod bezpośrednią opieką rodziców przez 90 dni, a następnie towarzyszą im wiele lat w poszukiwaniu pokarmu.
- Pożywienie
- Najczęściej odżywia się padliną, ale nie gardzi również drobnymi kręgowcami i owadami. Często żeruje w dużych grupach na wysypiskach śmieci.
Status i ochrona
Mimo braku naturalnych wrogów, w wielu regionach stał się rzadki głównie ze względu na brak odpowiednich miejsc gniazdowania. W Kanadzie, Meksyku i Stanach Zjednoczonych jest objęty ochroną gatunkową.
Gwatemalę