Nibylis andyjski

Culpeo, znany również jako zorro culpeo, zorro andyjski lub lis andyjski, to fascynujący gatunek lisa pochodzący z Ameryki Południowej. Jest to drugi co do wielkości psowaty na kontynencie, ustępujący jedynie wilkowi grzywiastemu. Dzięki swojej szaro-czerwonawej sierści, białemu podbródkowi, czerwonawym nogom i subtelnej pręgi wzdłuż grzbietu, culpeo przypomina trochę lisa rudego.

Culpeo ma szerokie spektrum dietetyczne. Głównie poluje na gryzonie, króliki, ptaki i jaszczurki, ale nie gardzi również materiałem roślinnym i padliną. Sporadycznie może polować na owce. Mimo że jest drapieżnikiem, culpeo nie jest obecnie zagrożony wyginięciem.

Samce culpeo zazwyczaj ważą około 11,4 kg, podczas gdy samice są lżejsze i osiągają wagę około 8,4 kg. Waga tych zwierząt może wahać się od 5 do 13,5 kg. Wraz z ogonem ich długość wynosi od 95 do 132 cm, przy czym sam ogon mierzy od 32 do 44 cm.

Te przystosowujące się zwierzęta można znaleźć w różnych siedliskach w zachodniej części Ameryki Południowej, od Ekwadoru i Peru po Patagonię i Ziemię Ognistą. Niektóre populacje występują nawet w południowej Kolumbii i na Falklandach. Świetnie radzą sobie w środowiskach od umiarkowanych lasów deszczowych, przez pustynie, aż do granicy drzew na wysokości 4800 metrów.

Culpeo są znane z różnorodnej diety, która obejmuje gryzonie, zające, zwierzęta gospodarskie oraz młode guanako. Pomagają również kontrolować populacje wprowadzonych królików, żywiąc się nimi, i są znane z konsumpcji padliny.

Sezon godowy dla culpeo przypada na okres od sierpnia do października. Po ciąży trwającej 55–60 dni, samice rodzą mioty liczące od dwóch do pięciu szczeniąt. Klasyfikacja culpeo była przedmiotem debat, a umieszczano go w różnych rodzajach, takich jak Dusicyon, Canis, Pseudalopex i Lycalopex. Współcześnie najczęściej jest klasyfikowany w rodzaju Lycalopex lub Pseudalopex.

Culpeo dzielą swoje siedlisko z innymi gatunkami, takimi jak puma, ale różnica w wielkości pomaga zmniejszyć konkurencję. Te lisy są znane z dominowania nad potencjalnymi konkurentami i jedzenia padliny wikuni. Co ciekawe, culpeo był kiedyś udomowiony, aby stworzyć psa fuegiańskiego, który niestety wyginął między 1880 a 1919 rokiem.